page0245

244 -

gadają tych rzeczy, które rlo ich próżnej chwały należą, aby się udali za takich, którzy, wiele wiedzą, czytają, słyszą, wiedzieli, czj nili; aby wzzystek świat o nich wiedział, jakiomi są albo byli. Bywa to często, im kto uboższy w chwałę prawdziwą, tern bardziej fałszywą łow i, próżna albowiem chwiała jest jedna z córek hardo-ści. A którzy półmiskami brzuch napełnią, prędko się porywają do słów uszczypliwych i nieuczciwych żartów; do zwad, do próżnej mowy tacy skłonni.

Do milczenia inne są powody, i tym wszystkim przeciwne; pokora, trzeźwość, zwyczaj hamowania języka. Kto pokorny, pogardza sam sobą; nietrudno takiemu milczyć. Trzeźwy, trzeźwić mówi, wstrzymywał się od żartów wszetecznych i od wszelakich słówek plugawych; pijaństwo wiele gada, trzeźwość pomilezenie miłuje. Pamiętajcie na owo zdanie: kędy słów wiele, tam najczęściej ubóstwo ducha; bo jako latorośle winne, które bogate są w liście, nie wiele wina rodzą, tak, którzy wiele o cnotach szczebiocą i nagadają, rzadko kiedy przyzwoite cnocie dzieła robią.

Częstokroć bywa, że słowo jedno, lada jak wymówione, rozrywa przyjaźni bardzo dobre i z dawna zawiązane; nicwiecicż tego, iż dla jednego słóweczka ciężkie wojny, rokosze w królestwach powstały. O języku! języku! w piśmie świętem strzale ostrej i brzytwie słusznie bywasz przyrównan; więcej albowiem i przeraźliwiej niż żelazna strzała zabijasz. Wymówi się słóweczko, które aby cofnąć nazad, dalby człowiek niewiem co: jako ptaka, który się z ręku wydrze, zatrzymać, porw^rać nazad trudno; jako okrętu, który uciekł pełnemi żaglami z portu, niemożesz zawściąguąć; tak i słowo raz wypuszczone, leci niepohamowane; słowo odleci, ale żelezce