page0297

289

Rosienie — Roskolnicy

'domów i placów mieszczanom i niepodległość sądowniczą żadnym juijzd/kcy-jom tylko miejskiej magistratowej, z zapewnieniem appeilacyi do sądów zadwor-nych. W księztwie Litewskiem Rosienie należały do dóbr zabezpieczonych królowej Barbarze na oprawę wdowią przez Zygmunta Augusta aktem 1 Maja r. 1549 w K akowie uczynionym. Po zaprowadzeniu Chrześcijaństwa na Ztnujdzi zaraz tu założono kościół parafijalny, jeden z dziewięciu pierwiastkowych fundacyj w tym kraju. Teraz parafiję utrzymują Dominikanie, fundowani w r. 1645 przrz braci Stankiewiczów, Adama Cywunatwerskiego i Jana Mikołaja cywuna eyragolskiego, pisarza W. Ks. Litewskiego. Kościół i klasztor wystawili sami zakonnicy. Wspaniały widok tych gmachów wzniesionych na wyniosłem wzgórzu, panującem nad całein miastem, wielką jest ozdobą Rosień. Są one obwiedzione murern, po za obrębem którego z jednej strony obszerny ogród owocowy, z drugiej zaś staw utworzony z Rosienki płynącej mimo ogrodu, stanowią dalszą ozdobę kościoła i klasztoru. Wnętrze atoli samej świątyni nie zawiera w sobie nic osobliwego. Oprócz tego były tu niegdyś klasztory z kościołami Karmelitów' i Pijarów, którzy szkoły utrzymywali. Miało także i wyznanie helweckie zbói swej w Rosieniach, fundowany w roku 1601 przez Mis.ewiczową z domu Szemiotównę, przy którym utrzymywało się trzech duchownych; wszakże już w roku 1754 zbór ten zupełnie upadł. Popis rycerstwa Zmujdzkiego powszechny, odbywał się na S. Michał pod miastem, na płaszczyźnie zwanej Słany, jakeśmy to wyżej powiedzieli, gdzie szlachta zbroj-no występowała, Na sejmiki wszystkie, 28 powiatów tu się zgromadzało, na których zrazu 2 posłów i 3 deputatów na trybunał główny, a potem ustawa sejmu r. 1764, 5 posłów i 4 deputatów pozwoliła wybierać. Starosta Zmujdzki tutaj sądy ziemskie czyli roki sprawował; powaga jego największa była w tym ■kraju, a mianowicie wybór nowego, dawał powód do najokazalszej uroczystości w calem księztwie, kiórej miejscem były Rosienie. Dziś miasto to jest porządnie zabudowane. Oprócz kościoła księży Dominikanów, ma kościoły prawosławny i ewangelicki, dwie synagogi wyznania mojżeszowego, szkołę szlachecką i szkołę elementarną rządową dla dzieci żydowskich. Oprócz tego są tu zwyczajne juryzdykcyje powiatowe, więzienie, expedycyja pocztowa, szpital miejski, dwie apteki i dom przytułku i t. d, Mieszkańców liczą Rosienie 9010 obojej płci, z których połowa jest starozakonnych.    F }1. S.

Roskolnicy inaczej Starowiercy albo Staroobradcy. Początek sektarstwa w łonie kościoła grecko-rossyjskiego, sięga drugiej połowy XIV wieku, w tym bowiem ezasie pojawiła się w Nowogrodzie sekta Strygolników, nazwana tak od jej założyciela, dyjakona Karpa Strygolnika. Powstając na interessowność biskupów i kapłanów, na pobieranie opłaty za wyświęcenie i t. d., odrzucała ona wszystkie sakramenta i całą hrerarchyję kościelną. Nauka ta bardzo licznych w Nowogrodzie i Pskowie miała zwolenników, a lubo Karp i dwaj jego towarzysze, za naleganiem duchowieństwa, wrzuceni byli do rz. Wołchowa (r. 1375), herezyja ta jednak nie ustała. W sto lat później, a mianowicie w r. 1472, 1479 i 1790 (w czasie prześladowań Nowogrodzian przez Iwana III), mnóstwo Strygolników wydaliło się do Intiant i Kurłandyi. Za wielkiego księcia moskiewskiego Iwana III, nowa sekta religijna, przez żyda Za-charyjasza (Scharyja) szerzona w Nowogrodzie, przeniósłszy się do Moskwy, silnego między duchowieństwem tamtejszem i dworzanami, doznała poparcia. Zacharyjasz dowodził, że jedynie prawo Mojżesza jest boskiem, że histo-ryja o Zbawicielu zmyślona, że Chrystus jeszcze się nie urodził, że nie należy Kłaniać się obrazom, i t. d. Głównymi sekty tej żydowska zw^ranej, zwolenni-

ENCYKLOPEDYJA TOM XXIX    * q