page0328

326 PLATON.

dolega, zawiązuje przyjaźń z rzeczą dobrą, aby owego złego się pozbyć ^x).'

Ale tą nawet formułką nie zadowalnia się Sokrates. Dla czego miałaby rzecz obojętna, n. p. ciało nasze, kochać rzecz dobrą, n. p. sztukę lekarską ? Oczywiście dla jakiegoś słusznego powodu. Tym powodem jest zdrowie. Gdy chory kocha lekarza, to dla tego, źe pragnie odzyskać zdrowie. Ale tak poczynając sobie, właściwie kocha swoje zdrowie, a lekarza dopiero dla zdrowia. Podobnież możemy zapytać: dla czego kochamy zdrowie? I możemy pytać dalej, dopóki nie dojdziemy do jakiegoś przedmiotu, którego przyjaźń tłumaczy wszystkie przyjaźnie pochodne. Kochamy złoto i srebro, ale wyżej cenimy rzecz, którą za nie nabywamy. Przyjaźń przeto prawdziwa istnieje tylko dla celu ostatniego, dla rzeczy najwyższej, która jedna godną jest kochania; wszystkie przywiązania drugorzędne są tylko jej odblaskiem; lubimy każdą rzecz doczesna dla owego primum amabile, które tłumaczy wszystkie inne ²).

To rozumowanie proste, uwieńczone tak pięknym wynikiem, zawiera jednak stronę ujemną, dla której nie jest kompletnem. Sokrates stara się ją uzupełnić. Dotąd była mowa o kochaniu dobrych rzeczy, mających zaradzić pewnym brakom, usunąć pewne złe; zatem pobudka kochania wszelkiego, wznoszenia się nawet aż do celu najwyższego, do owego :rpćoTOv <p(Xov, będzie zawsze jakieś złe, którego chcemy się pozbyć; jakieś cierpienie, duchowe czy cielesne, które chcemy ukoić. Czy jednak godzi się pomyśleć, źe kochanie a z niem przyjaźń ustałyby na zawsze, gdyby nie było złego na świecie, żadnych chorób, nieszczęść, nieporządków? Na to pytanie dziwnie głębokie, słyszymy tę mądrą odpowiedź, że i wtedy nawet trwać będą godziwe pragnienia, a z niemi i przyjaźnie³). Zatem nieprawda, jakoby ostatnim powodem przyjaźni było złe jakieś, które chcemy usunąć; będzie inny powód przyjaźni, ciągnie dalej Sokrates, a jest nim pragnienie ⁴). Pragniemy zaś tego, co

') L y s i s p. 218 c : to [xrjT£ xaxov pjis ayxrKov otx xaxou ra<pouatavTa ay ooou$ cp(Xov e?vat.

*) Lysis p. 218 d—220 b. Zob. str. 324 przyp. 2 Pordwn. wyrażenie piękne .• cpiXov 8s to) ovti xiv8uveuei ^xe"?vo ocuto E?vai, st; o Tiaaat at XEyóp.£vat 3tXtat TEXEUTÓ)atV.

®) Lysis p. 221 b: laTat apa xal twv xxxtov x-oAoa.ć'vo)v o>; eoixe, cpfX* arua.

⁴) Lysis p. 221 d: 7j !7ti$up.ta tt;; cpuX(a; atita.

http://rcin.org.pl