page0457

449

Siestrzeńcewlcz — Siewierz

tamże 1818); 10) Histoire de la Tauride (Brunswik, 1800, 2 tomy, w 8-ce; wydanie drugie w Petersburgu, 1824, w 1 tomie w 4-ce; rossyjskie tłomacze-nie tamże, 1806, w 2 tomach); 11) Regulamen dla kościołów i klasztorów katolickich w imperyjum Rossyjskiem (Wilno, 1798); 12) Kazanie miane w Wilnie 1819 (tamże, 1819 i po rossyjsku w Petersburgu, 1819, w 8-ce). W rękopiśmie zostawił w»ele dzieł, które przeszły na własność Parczewskiego.    F. M. S.

Sielnik albo Sietniczy, Ob. Łowczy.

Siew, jestto czynność powierzenia gruntowi nasienia rośliny w celu jej wyhodowania; dopełnia się dwojakim sposobem, to jest z ręki albo siewni-kiern (ob.). Siew z ręki czyli rzutem uskutecznia się, wyrzucając ręką nasienie na powierzchnię roli w taki sposób, iżby ziarna, ile być może najjednostaj-niej i w równej od siebie odległości padały. Dokładność tej roboty zawisła naturalnie od siewacza, dla tego wybór zręcznego i wprawnego robotnika jest Tzeczą wielkiej wagi. Pora siewu jest rozmaita stosownie do gatunku zboża; w ogólności lekkie grunta obsiewają się wcześniej, nic mocne. Siewami nazywamy czas, w którym dopełnia się robota siewu. Jare siewy są na wiosnę, gdy siejemy jarzynę, na jesień zaś ozime.    </. BU.

Siewier, W najdawniejszej polszczyżnie wyraz ten oznaczał północ. Ztąd wiatr północny zwali starzy Polacy siewierem. Już Budny wspomina, że wyraz ten szedł w zapomnienie. W cerkwiach na Rusi ołtarza drzwi zwrócone na północ zwano siewierne.    K. Wl. W.

Siewierskie księztwo, ob. S'ewierz.

Siewierz, miasteczko rządow^re w gubernii radomskiej, w powiecie olkuskim , od miasta powiatowego mil pięć odległe. Niegdyś stolica osobnego księztwa. Miasto to w najdawniejszych wiekach królewskie, darował Kazimierz Sprawiedliwy w r. 1180 wraz Bitomiem Kazimierzowi, synowi Mieczysława, księcia raciborskiego i opolskiego, którego do chrztu trzymał. Władysław Łokietek książę sieradzki, ciągnąc w roku 1290 z wojskiem do Krakowa, który zaprzysiągł był wierność Henrykowi księciu wrocławskiemu, zastąpił Szlązakom pod Siewierzem i zwiódłszy na polach tutejszych z nimi bitwę, z wielkiemkrwi rozlaniem z obu stron pobił ich na głow-ę. Zginął wtedy w młodych latach Przemysław książę głogowski, a Bolesław książę opolski, ciężko raniony, wzięty został do niewoli. Potomek Kazimierza Władysław, książę bitomski, sprzedał Siewierz w r. 1337 Kazimierzowi księciu Cieszyńskiemu, a w r. 1443 od Wacława księcia cieszyńskiego, nabył za 6,000 grzywien szerokich groszy czeskich Kardynał Zbigniew Oleśnicki na rzecz krakowskiego biskupstwa. Kupione księztwo składało się wtedy z dwóch miast: Siewierza i Czeladzi wraz z zamkiem siewierskim, do którogo należało ośm włości, to jest: Goł ucho wiec, Łagisza, Komorne, Wojkowice, Zawolek, Rzewrzyszów, Nowawieś i Strzeżowice. Ale ponieważ dwaj bracia księcia Wacława, sprzeciwiając się sprzedaży, osadzili ziemię tę wojskiem, musiał przeto biskup wsparty pomocą króla przez trzy lata z orężem dochodzić praw swoich, za nim Siewierz zwrócony mu został i ostatecznie na własność przysądzony. Biskup krakowski Jan Rzeszowski podpisywał się zrazu Dominus et Haeres Ducatus et Terrae Seceriensis, lecz w r. 1484 użył tytułu Dominus et Princeps Du-catus Sereriensis. Odtąd następcy jego tytułowali się już stale książętami siewierskimi i używali tego tytułu aż do upadku Rzeczypospolitej. Gdy Kazimierz książę na Cieszynie zaczął sobie rościć jakieś prawo do tego księztwa, wdał się w tę sprawę Zygmunt I, wejrzał w dowody obu stron i zawyrokował

encyklopedyja tom XX1IL    29