page0767

759

Rzyszczewski — Rżew

łowczy wołyński, nakoniec od r. 1786 kasztelan lubaczewski. Kilka razy urząd posła województwa Wołyńskiego na sejmach w Warszawie sprawował i często na nich przemawiał. Mowy jego miane na sejmie czteroletnim, są drukowane osobno i w zbiorze mów tegoż sejmu w tomie IV i XI. Umarł w r. 1808 w dobrach swoich Uwinie, w Galicyi. Są w druku, oprócz wyżej wspomnianych mów: 1) lfigenia, tragedyja wierszem, z francuzkiego (Warszawa, 1801, w 8-ce); 2) Smierć Cezara, tragedyja, wierszem (tamże, i tegoż roku); 3) Semiramis, tragedyja, wierszem (tamże i tegoż roku). F. M. S.

Rzyszczewski (Leon), współczesny, syn Gabryela, generała wojsk polskich. Urodził się w Zukowcach na Wołyniu r. 1813, nauki kończył w liceum krzemienieckiem. Miłośnik starożytności krajowych, jakiś czas mieszkając w Warszawie, był współredaktorem Bibtijoteki Warszawskiej i zajmował się gromadzeniem i wydawaniem źródeł do historyi polskiej, mianowicie dyplomatów z czasów Piastowskich i Jagiellońskich. Jego też staraniem, przy pomocy Antoniego Muczkowskiego, a z początku i A. Z. Helcia, który dostarczał przypisów, wydał z druku: Kodex dyplomatyczny Polski (Codex diplomaticus Po-toniae), obejmujący przywileje królów polskich, wielkich książąt litewskich, bulle papiezkie, jako też wszystkie nadania prywatne, mogące posłużyć do wyjaśnienia dziejów wewnętrznych krajowych, dotąd nigdzie nieJrukowane, od najdawniejszych czasów aż do roku 1506 (Warszawa, 1817, w 1-ce, tom 1; tom 2-gi w dwóch częściach 1812—53; tom 3-ci wydał Julijan Bartoszewicz w r. 1858). W pierwszym tomie są dyplomata pomieszane be-s względu na prowincyje; drugi jest wyłącznie kujawski; trzeci wyłącznie małopolski; czwarty zaś przeważnie mazowiecki. Oprócz tego, Rzyszczewski wydał: Stosunek książęcego domu Radziwiłłów do domów książęcych w Niemczech, przez F. K. Eichhorna, przekład z niemieckiego (Warszawa, 1813, w 8-ce), a mai przygotowane, pracowicie zebrane Regesta dyplomatów polskich. F. M. 8. /

RzySZCZÓW, miasteczko prywatne w gubernii Kijowskiej, powiecie Ka-' niowskim, nad Dnieprem, słynący kościołem z cudownym obrazem Pana Jezusa. Osada starożytna, należała niegdyś do Woroniczów, od których przeszła do Józefa Działyńskiego, generała, zasłużonego krajowi, potem do syna tegoż Zygmunta, w którego rodzinie dotąd zostaje. W miasteczku tern założony został w r. 1765 klasztor i kościół drewniany przez starostów trechtymirowskich Stanisława i Urszulę Szczeniowskich, którzy osadzili tu trynitarzy i nadali im wieś Szczuczynlcę, o mile ztąd nad Dnieprem położonej. Ojcowie trynitarze rźądzili tą parafiją, liczącą 65 wsi i 5 miasteczek, do r. 1832, to jest do swej kassaty, teraz zaś księża świeccy. W r. 1829 przełożony klasztoru ksiądz Józef Czarnecki, z ofiar zebranych, a najwięcej poparty funduszem Zacharyjasza Hołowiń-skiego, wymurował dzisiejszy kościół pod wezwaniem Ś. Trójcy. Piękna ta świątynia wznosi się na byłym cmentarzu, obrócona frontem do miasta, a wielkim ołtarzem do Dniepru, który zwykle w Maju pod sam mur kościelny rozlewa się, dokąd bajdaki i parochody przypływają. Nad kościołem jaśnieje glob z krzyżem, wsparty na piramidzie z napisem „Bóg jest Opatrzny.” Wewnątrz schludnie utrzymany, ma pięć ołtarzy, a w wielkim Pan Jezus cudami słynący, w całej postawie, malowany na płótnie. W okrąg kościoła umieszczone są grobowce Hołowińskich, Eustachego Jankowskiego i innych. Wjeżdżając do miasta, po prawej stronie widać cmentarz katolicki w ładnem położeniu, obrócony ku Dnieprowi, mający dość ozdobne nagrobki i starannie utrzymany. FM. S.

RŻeW, miasto powiatowe gubernii Twerskiej, leży pod 56° 16' szerokości północnej i 52° 0' długości wschodniej, nad rzeką Wołga* odległe o 19 mil od