0032

18

Powstanie i rozwój rociu ludzkiego

nie odtajał od czasów okresu lodowego, w kilka lat później wyprawa naukowa pod przewodnictwem natuialisty Adamsa ocaliła kilku szczątków' miękkich części ciała zwierzęcia, a między niemi oko, i sprowadziła je do Petersburga, gdzie umieszczony został i szkielet. Na w iosnę 1902 roku podobnaż w^rypraw^ra przywiozła do Petersburga zupełno zwłoki mamuta.

Gęsta sierść, jaką mamuty te pokryte były, okazywała wyraźnie, że przystosowały się do klimatu zimnego, podobnie jak nosorożec, ktorcgo głow^rę również gęsto owłosioną znaleziono w lodach Syberji północnej. Inni przedstawiciele ciepłego okresu trzeciorzędowego, jak hipopotam i pewien dawny gatunek słonia, który był większy od mamuta i posiadał kły proste, ustąpiły już w cześniej z szerokości naszych. Potężne zwierzęta ssące, jak lwy, niedźwiedzie, hyjeny, wytrwały przez cały ciąg okresu lodowego, jako straszliwi nieprzyjaciele jelenia olbrzymiego, konia, wołu i innych zwierząt kopytnych, z których zwłaszcza renifer w późniejszych odstępach 'okresu lodowego silnie się rozprzestrzenił i miał wielkie znaczenie. Kozica (giiąmza),

Czaszki dj Inwialne z Cro-Magnon w dolinie Wezery (Francja południowa).

koziorożec i świszcz żyły wtedy wraz z nosorożcem na równinie i stały się zwierzętami alpejskiemi dopiero po ustąpieniu lodnikow. Obficie wy stępowały też drobne gryzonie, bądź to typowe formy okolic zimnych, jak leming, bądź też mieszkańcy stepów, które po ustąpieniu lodów pokrywały znaczne obszary Europy środkowej, zanim lasy wróciły W otoczeniu tak różnorodnego towarzystwa zwierzęcego przedstawią, się nam człowiek, jako myśliwiec i odważny szermierz rodzącej się kultury. Siady jej zaczątków napotkano w licznych wykopaliskach, zwłaszcza w jaskiniach Europy zachodniej i środkowej. Pierwotnie narzędzia kamienne leżały tam tak pomieszane z rozbitemi i częścią spalonemi kośćmi zwierzęcemi, że rozwiać się musiała wszelka wątpliwość o spółczesnem istnieniu człowieka ze zwierzętarni dy-luwialnemi. W Taubach pod Wejmarem znaleziono nawet dowody (1878) współżycia człowieka z poprzednikiem mamuta, słoniem dawnym (Ele-phas antiepius). Pewne zmiany i odstępstwa w świecie zwierzęcym, jak np. przewaga mamuta lub też renifera, nastręczały nadto niejaką sposobność podziału chronologicznego, który ujęli w^r system antropologowie francuscy,