page0823

Saint-Simonizm

815

.0wiata i stoimy teraz na punkcie, na którym świat dąży do nowej postaci. Messyjasz nowego życia organicznego objawił się właśnie w osobie St. Simona. St. Simon rzucił spojrzenie na stan przemysłu, on to bowiem łączy w sobie wszystkie warunki naszego istnienia: jest zarodkiem i skalą całości. Tu, gdzie powinnoby panować samo tylko błogosławieństwo, znajdujemy najwyższy antagonizm, wojnę wszystkich przeciwko wszystkim, a chytrość. i oszukań-stwo do stopnia prawa podniesione. Atoli straszliwem następstwem takiego stanu rzeczy jest położenie robotnika przemysłowego. Chrystyjanizm zniósł niewolnictwo starego świata, a natomiast ustanowił poddaństwo. Za pośrednictwem emancypacyi politycznej, której dokonała rewolucyja francuzka, znikło także i poddaństwo, a jednak jego miejsce zajął równie nieszczęśliwy, pozbawiony nadziei robotnik. Zawsze zatem jeszcze większość społeczensiwa zależy od mniejszości, zawsze jeszcze ma miejsce „wyczerpywanie człowiena przez człowieka.” Przyczyną takiego naturze i moralności przeciwnego stanu rzeczy, Bazard upatruje w stosunkach własności. Podług niego warunkami własności (posiadania) są. ukształcenie, stanowisko, życie. Te warunki ucywilizowanego człowieka, dzisiaj zależą od losu: większość przez całe życie nadaremnie kusi się o to, co jej zapewnić może niezależność i użycie. Aby więc społeczność na lepsze przeistoczyć, należy przedsięwziąć wyrównanie własności i wspomagać przypadkowość (los). W tym celu należy wprowadzić czysto osobiste posiadanie, znieść rodzinne prawo dziedzictwa, a pozostający majątek złożyć w ręce rządu, który go rozdzieli według zasady: „każdemu według zdolności, każdej zaś zdolności według pracy.” Odrzucono, mówi Bazard, szlachtę i dziedzictwo urzędów; dla czegóż nie chcą znieść prawa nabywania własności droga niezasłużoną? Reformy świata zawsze pozostawały w połączeniu z przemianami własności. Środkiem doprow-adzającym do rozdziału majątków przez kraj, powinien być rozgałęziony system bankowy. Bank powinien wyszukać majątku po zmarłym pozostałego i szafować nim według danych przepisów Bank zatem jest właściwym sędzią, wyrzekającym o godności i stanowisku indywiduum w społeczeństwie. Bazard mniemał, że tym sposobem przywróci zasadę stowarzyszenia i pogodzi interes z moralnością, ponieważ człowiek pojedynczy zarazem działać miał bezpośrednio dla korzyści ogołu. I rzeczywiście, nietylko skupił on naukę St. Simona, lecz przez zwrot uwagi na stosunki własności znakomicie ją rozwinął. Z całym wiec zapałem pomyśli! teraz o urzeczywistnieniu swoich pomysłów. Tymczasem przyobiecana także była i nowa religija, a Enfantin (ob.) człowiek niedoświadczony, ale pełen zdolności, zamierzył zaimprowizować nowy pogląd na świa? i na tej zasadzie urządzić zupełnie nowy porządek życia. Ogłoszono więc drugą czę^ć dzieła: Expos/finn de la doetiine, która zawierała w s bie St. Simonistowską religiję i teokraoyję. Wszystko, uczy Enfantin, istnieje w Bogu i przez Boga; a zatem i nieprzeparty, w każdym czynie człowieka objawiający się popęd do używania, do ciała, jak się wyrażają teologowie, jest bozkim. Przeciwue mniemanie wywołało antagonizm czyli dualizm w świecie duchowym, .walkę między duchem a ciałem. A jednak „harmoniia” obu zasad sobie przeciwnych jest najwyższym celem bytu Ponieważ chrystyjan.zm absolutnie ten dualizm uświęca i ciało duchem pokonywać nakazuje, nie mcze zatem doprowadzić ludzkości do udoskonalenia. Od czasu jak chrystyjanizm zesłał religiję świata, wprowadził on rozdwojenie w^rew^rszelk.e stosunki. Nienaturalny rozdział między państwem a Kościołem, między papieżem a cesarzem, zależy głównie od chrześcijańskiego dualizmu. Zgoda n>e nastąpi, dopóki nie zostanie przywrócona