page0039

O SOFISTACH. 37

nic masz mędrca (nooó;), lecz każdemu wystarcza, że nazywa się sofistą, choć to wyraz hańbiący u ludzi dobrze myślących. ¹)

Przekonanie to, wypowiedziane u końca długiej karyery autorskiej , bardzo cenne, bo dowodzi, że po za Atenami takie same panowało zdanie o sofistach, jak w dialogach Platona, jeżeli Grotę tego ostatniego obwinia, że on pierwszy nadał wyrazowi niegdyś czcigodnemu nowe, niezwykłe znaczenie, ²) to sam przykład Xenofonta wystarcza na obalenie niesłusznego zarzutu. Pisarz Cynegetyku rozwijał się samodzielnie, po za wpływem Platona; jeżeli przeczytał który z jego dialogów, to tak późno, że ani poglądów swoich ani sposobu mówienia nie zmienił;³) ale tradycye Sokratesa, pamięć tego, co widział i słyszał na około swego mistrza, zdrowy rozsądek i delikatne sumienie, ustaliły w nim powoli taki sam sąd o sofistach, jaki napotykamy u Platona. A także to godne uwagi, źe do końca życia, choć stronił od metafizyki a dialektyką się nie zajmował, uważał za święty obowiązek swój, nawet w piśmie o polowaniu, bronić interesów filozofii przeciw szalbierstwu sofistów. »Radzę więc wystrzegać się nauk sofi stów, a nie lekceważyć twierdzeń filozofów, bo sofiści polują na bogatych i młodych, filozofowie zaś są przystępni i przyjacielscy dla wszystkich a nie miarkują swego szacunku wedle dobrćj lub złćj fortuny człowieka.* ⁴) Nie ulega wątpliwości, że przez filozofów rozumie autor siebie i wszystkich prawdziwych uczniów Sokratesa, przez sofistów tych, z którymi walczył mistrz jego przez życie całe a których plemię nie wyginęło jeszcze, kiedy Xenofont zstępuje do grobu. ⁵)

*) Cy u eg. c. 13. §. 8.

^z) Zob. cośmy powiedzieli w Tomie 1 str. 354.

³) Wszystko, co Te ich mli ller mówi o polemice Piatona z Xeuofontem jest, jak poniżaj przekonamy się, pozbawionem podstawy. Aluzya do platońskiego Pedra, która znalazł Kaibel (Xenophons Kynegetikos w Czasop. Hermes i om XXV. p. 585) jest arcywątpliwą; tak samo aluzye do mowy Izokratesa rapl avuWostoę. Mowa ta pochodzi z r. 353, kiedy Xenofcnt może już nie zył. Zzesztą w Cynegetyku nie ma żadnćj myśli, któraby nie znalazła się w podobnej formie w innych pismach Xenofonta.

■*) Cyneg. c. 13. §. 9.

⁵) Autentyczność Cynegetyka (KwrjyeTUcóę) we wszystkich jego częściach jest dzisiaj dość powszechnie uznawaną. Przeciwnikiem był niegdyś Valkenaer, a dzisiaj Sittl, Seymour, i kilku nowszych. (Zob jednak KaibcTa artykuł

http://rcin.org.pl