page0904

896

Sandał — Saumiort

i wiele innych tego rodzaju leków zupełnie został zarzucony. Santa-lum album ma liście podłużne, lśniące, a kwiaty drobne, czerwonawe, tworzy zaś w układzie przyrodzonym roślin osobne skupienie czyli rodzinę, Santa-laceae zwaną. Pterocarpas znów sanfalinus jest drzewem wielkiem, okazałem,

0    liściach pierzastych a kwiatach motylkowych, przez co należy do rodziny

strąkowych (Leguminosae). Nakoniec drewno sandałowe fałszywe, pochodzi z Caesalpinia Sappan Lin. i dla tego zowią go częściej drzewem Sappano-wem, także z Wschodnich Indyj do nas przychodzącem, a naleźącem do drzew barwierskich.    F. Be...

Sandał, trepka zakonników o podeszwie drewnianej, rodzaj trzewika, bez wierzchniego pokrycia, podeszwa bowiem trzyma się na paskach skórzanych.

Sandaraka, jestto żywica do mastyksu podobna, zwykle wszakże tworzy krople daleko dłuższe, jest przytem twardszą i zarazem daleko kruchszą niż mastyks; między zębami nie rozmięka, lecz się na proszek rozkrusza; jest od mastyksu daleko trudniej topliwa i zapach ma mniej przyjemny, nieco terpentynowy. W olejku terpentynowym rozpuszcza się tylko w części, w alkoholu bezwodnym zupełnie, Składa się wndług Unverdorben’a z trzech różnych żywic; wypływa z drzewa Thuja articulala, rosnącego w Ameryce. Żywica ta jest dosyć znaną, używa się bowiem w postaci proszku do przeszkodzenia rozlewaniu się atramentu na skrobanym papierze, a także do kadzideł i werniksów, do składu których w^rszakże muszą wchodzić współcześnie, z powoda zbytecznej kruchości sandaraki, inne miększe żywice, jak mastyks, anime, elemi, terpentyna w^renecka, oraz kamfora; z powodu zaś, że przy wysychaniu łatwo przezroczystość traci, powłoki powinny być dawane na powierzchniach nieco ogrzanych, lekko ogrzanym werniksem i w powietrzu suchem i ciepłem. Z powodu zaś wielkiego blasku i rozpuszczalności w' spirytus.e, werniksy sandarakowe są niezbędne dla introligatorów, oraz do pokrywania map, sztychów i t. p., w ogóle tam gdzie dammar (ob.), z powodu zbyt małej rozpuszczalności w alkoholu

1    długotrwającej lipkości, nie mógłby być użytym. Powłoki dane werniksem

sandarakowym mogą być szlifowane i dla tego niekiedy z powodu taniości używa się go do lakierowania mebli.    T. C.

SaildeaU (Leonard Sylwian Juljusz), spółczesny powieściopisarz i dramaturg francuzki, urodził się w Aubusson, dnia 19 Lutego 1811 r. W Paryżu uczył się prawa, zawiązane wszakże stosunki przyjaźni z panią Dudevaiit (ob.), zwróciły go na drogę literatury. Około r. 1831 wspólnie z słynną tą autorką wydał pierwszą swą powieść Rosę et Blanche poć imieniem Jutjusza Sand, która to nazwa stała się później pseudonymem pani Dudevant. W 1858 roku Sandeau został członkiem akademii francuzkiej, obok sprawowanego urzędu w biblijotece cesarskiej i mazary^skiej. Znaczniejsze jego powieści są: Madame de Sommemille (1834, t. 3); Marianna (1839, t. 2); Docteur Herbeau (1841, t. 8); Mile de la Seigliere (1849, t. 8); la Chasse au roman (1849, tomów 2); Un fleritage; Sacs et parchemins; le Chateau de Montsabrey\ Oli-vler; la Maison de Penarmn; Un debat dans la magistrature (1862) i wiele innych. Z dzieł scenicznych znane są kouiidyje Juljusza Sandeau: La Pierre de touche w 5 aktach; la Ceinture doree\ Helene de la Seigliere i napisana wspólnie z Emilem Augier komedyja Zięć p. Poirier. Dwie ostatnie sztuki znane są w' przekładzie na scenie warszawskiej.

Sandecz Nowy, - - Stary, (ob.) Sącz Nowy, — Stary.'

Sandifort (Edward), jeden z najsłynniejszych anatomów holenderskich, urodził się 1742 r. w Dordrechcie, medycyny słuchał w Lejdzie i tamże 1770