WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH020 I

nia część szaszki dla utworzenia równowagi. Przednie nasze kończyny, wyzwolone od służby przy zmianie miejsca, okazały się zawsze jeszcze dotąd zdolne do wykonania tego wszystkiego, cokolwiek rozum ludzki wymyśleć zdołał ^v).

Badacze przyrody, jaK P run er Bey, puścili w świat to twierdzenie, że budowa głosowego narządu u małp czyni je niezdolnemi do wydawania złożonego głosu; zdanie to zostało jednak zbite przez Darwina, który jako przykład przytacza, iż małpa²), żyjąca wPara-guay, przy wewnętrznem pobudzeniu sześć rozmaitych tonów wydaje, wywołujących u jej towarzyszek takie same jak i u niej uczucia. Jakkolwiek układ zębów u człowieka jest wogóie podobny do układu zębów u małp starego świata, to jednak są i różnice. I tak u pierwszego wyrasta kieł stały przed ostatniemi trzonowymi zębami, a z tych przednie pierwej od tylnych; u małpy zaś wyrasta trwały kieł na samym ostatku, a drugi tylni ząb trzonowy pierwej od obu przednich. Iśakoniec jako różnicę od małp musimy przytoczyć wcześne zniknięcie kości międzyszczękowej u ludzkiego płodu ³).

Ostatnia okoliczność zniewala nas do rzucenia jeszcze okiem na dzieje płodowego rozwoju człowieka, które nadzwyczajnej odtąd na-braływmgi, gdy Fry dryk Meckel z Halli wyrzekł w r. 1812 te słowa: że każde zwierzę w stanie niedojrzałym (trwającym od chwili zapłodnienia jajka aż do płciowej dojrzałości) przebiega wszystkie niższe kształty, które inne, niżój od niego stojące jestestwa, przez całe swoje życie stale zachowują. W chwili urodzenia przepaść, dzieląca nowo-narodzone dziecię od małpięcia, jest jeszcze bardzo wazka. Niedo-świadczeni mogliby się w wielkim znaleść kłopocie, gdyby im czaszkę takiego niemowlęcia od czaszki młodziutkiego szympansa rozróżnić przyszło. Mózgi obu są co do swej wielkości bardzo do siebie podobne, lecz z wszystkich części głowy rośnie u małpy najmniej mózg.

') Steinthal (Psychologie und Sprachwissenschaft. Berlin 1871. T. I. sfr. 34:2. § 453) twierdzi, że nasze ramiona pomagają oku przy rozpoznaniu stosunków przestrzeni i z tego powodu nasze widzenie w tym względzie jest doskonalsze aniżeli zwierząt. Lecz ramiona pełnią małpom takie same usługi, a trąba słoniowi, owadom zaś macki może jeszcze większe.

^s) Cebus Azarae, Darwin. Ursprung des Menschen I. str. 45.

³) Kość szczękowa górna składa się początkowo z kilku części, które u człowieka bardzo wcześnie z sobą się zrastają. U zwierząt pozostaje oddzielnie ta część, która zębom siecznym odpowiada, i jest za pomocą szwu z resztą kości połączoną. Ta część nazywa sie kością międzyszczękową. P. T.

http://rcin.org.pl