WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH389 I

373

nowozelandzkich władzcow obejmują 18 — 20 pokoleń w tył, tak że od pierwszego osiedlenia się ich tamże nie minęło jak zaledwie -±00 lat* Wreszcie przed stu łatami jeszcze mieli z Hawaiki przybyć nowi osadnicy i przywieźć z sobą kumara, czyli słodkie ziemniaki ‘).

Również i dla każdśj z mniejszych gromad wysepek zdołano wykazać czas ich wcześniejszego lub późniejszego osiedlenia, a chociaż na powyższe obliczenia czasu nie można wielkiej kłaść wagi, to jedno pozostaje jednakże niewątpliwym, że świat wysp cichego oceanu został z gromady Samoa czyli wysp żeglarskich, jako pierwotnego siedliska, powoli zaludniony i że to nie bardzo dawno nastąpić musiało, gdyż pamięć czasu osiedlenia się nigdzie zupełnie nie wygasła.

Krajowe podanie prowadzi nas jednak jeszcze dalej w tyk Podobnie jak na wschodnich gromadach wysp nazwa Hawaiki czyli Sa-maiki ciągle się powtarza., oznaczając krainę, którą za raj Polynezyj-czyka uważać można, otoczony przez niego całym urokiem poetycznym szczęśliwego dziecinnego wieku, tak samo i podanie na wyspach Samoa i Tonga przechowuje pamięć wielkićj wyspy, położonej na zachód i będącej siedliskiem zbawionych, punktem wyjścia polynezkiej ludności. W języku Samoa ta wyspa ma nązwę P u 1 o t u czyli P u-r o i u. w języku Tonga zaś B u 1 o t u. Otóż, jeżeli ta nazwa ma mieć geograficzną podstawę, to najprawdopodobniej musi ową wyspą być wyspa Bur u ²).

Z tych wszystkich danych, jeżeli im jakąkolwiek dziejową wartość przypisać chcemy, wynika tedy niezbicie, że południowo wschodnie okolice Az> i przedstawiają pierwotną siedzibę malajskiego plemienia, które się najprzód na wyspy indyjskiego archipelagu do wyspy Buru rozprzestrzeniło i dopiero ztamtąd do wysp Samoa i Tonga się posunęło, zkąd, jakby z ogniska, wszystkie inne polyneskie wyspy zaludniło. Czy jednak, jak F r i e d r. M u e 11 e r wnosi ³), co do mowy i obyczaju, jako najważniejszych czynników w życiu ludu, szczep polynezki typ najczystszy i najpierwotniejszy całego plemienia malajskiego rzeczywiście przedstawia, zdaje się jeszcze bardzo wątpliwem.

¹) Hale, Ethnography str. 136.

³) Pierwiastek tu w wyrazie P ulotu stoi prawdopodobnie w związku z wyrazem tabu (tonga-tabu, święta Tonga), a wyraz cały nie oznacza zapewnie nic innego, tylko „święta Buro”. Pr. Mueller. Allg. Ethnogr. str. 282. t) P, Mueller, Allg. Ethn, str. 287,

http://rcin.org.pl