WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH082 I

ją, tym sposobem u Murzyna na 111.₆ a u Teutonów na 124.₈ ’), zdają się potwierdzać powyższe wymiary. Średnie wartości, do których Bernard Davis, opierając się na najbogatszym z wszystkich zbiorze swoim, doszedł, aczkolwiek zbyt wysokie być się wydają, nie są tak nieprzychylne dla najniżej przez nas ocenionych ludzkich plemion ²). Znalazł on bowiem pojemność czaszki

*	ang. kub. cale	kub. centymetry
u Europejczyków	. 92.₇	1835
— Amerykanów .	. 89	1774
— Azyjatów . .	, 88.₇	1768
— Afrykanów . .	. 86.₃	1718
— Australczyków	. 81,₇	1628

Prócz tych średnich liczb, będących wynikiem zestawienia licznych pojedynczych wymiarów, ważną jest rzeczą zwrócić uwagę i na różnice, jakie te pojedyncze wymiary między sobą przedstawiają. I tak Morton natrafił na najmniejszą z wszystkich czaszek rasowych, mającą 63 tylko i na największą z nich, mającą 114 kub. cali (ang.) pojemności ³). Bernard Dayis posiada jednak czaszkę staro rzymską z wskaźnikiem 62 tylko a irlandzką z 121,₆ k. cal. pojemności. Inna irlandzka czaszka w muzeum Batemanma dochodzi aż do 124,₂ kub. cali⁴). Nawet pośród jednego i tego samego szczepu wydarzają się nadzwyczajne skoki, albowiem czaszki toskańskie stoją niekiedy niżej jeszcze co do swój pojemności od najwęższej czaszki australskiśj. U 23 letniej służącej z Florencyi znalazł Paolo Manteggaza tylko 1046 k. ctm., u dorosłego Florentyńczyka zaś 1727 kub ctm,,. a u domyślnie etruskiego wojownika nawet 1750 k. ctm. ⁵).

ilość czaszek	minim.	maksi.	średnio
kuk.	centym
13 Niemców	1300	1725	1531,6
6 Chińczyków	1400	1575	1482,5
5 Murzynów	1190	1505	1344
5 Australczyków	1115	1300	1186

Broea w Quatrefages Rapport str. 306.

²) Thesaurus Craniorum. 360.

³) • Huxley Stellung des Menschen in der Natur. str. 87.

⁴) Tnes cran. str. 360 i 65.

⁵) Archiyio par 1’Antropologia, Firente 1871. T. I, str. 53.

http://rcin.org.pl