WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH106 I

sycone. Żar i wilgoć, mają według L i v i n g s t o n a, w południowej Afryce być przyczyną ciemniejszego zabarwienia *). Lecz na zbicie tego przypuszczenia można właśnie ów lud Aymara w suchozimnćj Peruwii i Boliwii przytoczyć, jako też, lubo w odwrotnym kierunku i lud Yurakara, którego nazwa sama już bladą twarz oznacza, a który wschodnie, ciągłemi deszczami obficie zraszane stoki południowoamerykańskich Kordylerów ²) zamieszkuje.

Pomimo to nie powinniśmy tego nigdy spuszczać z uwagi, że Europejczyk ulega koniecznie przy dłuższej bytności swój we Wschodnich Indyach, pewnej zmianie fizyjologicznych czynności swego ciała. Różnica barwy pomiędzy krwią tętniczą a żylną zmniejsza się znacznie u Europejczyków, albowiem i zużycie tlenu się zmniejsza w skutek zmniejszonego gorzenia organicznej materyi ³). Natomiast wydzielenie żółci jest obfitsze w^r gorącej strefie. Tym to sposobem dzieje się> że w skutek nadmiernej czynności organów, stosunkowo do większego odpoczynku przeznaczonych, t. j. wątroby, u mieszkańców wyższćj geograficznej szerokości, a płuc u mieszkańców podzwrotnikowej strefy, jedni w obcym im gorącym klimacie żółtej gorączce, drudzy, w zimne strefy przeniesieni, suchotom często ulegają ⁴). Europejczyk, przeniósłszy raz tę odmianę, traci pod zwrotnikami sw^re rumieńce na twarzy. Mamy nawet przykład pewnego angielskiego szlachcica M a c-naughten, który przez długi czas żył w południowych Indyach, w okolicach błotnistych, na sposób krajowców, a którego skóra i w miejscach pokrytych stała się tak ciemno-śniadą jak u bramina ⁵). U młodego murzyna z Bagirmi, którego Gerhard Ra hlfs do Niemiec z sobą sprowadził, zmieniła się barwa skóry po dwuletniem jego tutaj pobycie, z czarnćj na jasnobrunatną ⁶). Jeżeli ■wzmocnienie wydzielenia żółci wpływa na nagromadzenie barwnika w sieci Malpighi’ego, to ciemniejsze zabarwienie Lapończyków i Fińczyków można przypisać ich nieochędóztwu, nieczystości powietrza w ich mieszkaniach i niezdrowemu pokarmowi, które również na zwiększenie wydzielenia żółci wpływają ⁷).

9 Missionsreisen in SiUlafrika. T I, str. 878.

²) Darwin, Abs-tammung des Menschen, T. II, str. 305.

³) J, E. Mayer, Die Mechanik der Warme, Suittgardt 1867. str 97.

⁴) Bastian w Zeitsc-hrifc fur Ethnologie 1S69 Zesz. I.

⁵) Pr u ner B e y, Questi>ns relatiyes a rAntlirop.dogie. Paris 1861 s. 5.

⁶) Zeitschr. f. Ethnok 1871, str. 255. Więcej przykładów zmiany koloru na jaśniejsz.^- u Murzynów, według Blumenbaclia w Waitz, Antnrop. I. str. 60.

⁷) E i c li a r d Owen. Anatomy of yenebrates. London 1868. T. III, 615.

http://rcin.org.pl