0098

sposobem porozumienia się między piętrami. Cele przesyłają sobie w ten sposób papierosy, grypsy, a czasem mieniają między sobą odzież. My tego nie uprawiamy. Nie mamy nikogo swego na dolnych piętrach.

Wiemy natomiast, że Polacy siedzą na naszym. Nie mamy możności porozumienia się z nimi wprost, ale od czegóż uboma? Wprawdzie po każdej oprawce dyżurny chodzi po klozecie i starannie zaciera na ścianach wszystkie napisy, nie tak starannie jednak, aby się przecie czegoś nie odszukało. Grażyna znalazła w ten sposób podpis kogoś znajomego i zaczęła się igłą w lakierze, drobniutkimi literami prowadzona korespon-decja, która trwała aż do wyjazdu mężczyzn. Jakimś cudem nikt tego nie wypatrzył. Udzielamy więc sobie wzajemnie wiadomości o wojnie, zupełnie (jak się potem okazało) fałszywych. Bo wedle nich już w styczniu 1941 r. Turcja była w wojnie, Japonia ruszyła na Rosję, a Ameryka biła się od dawna... Takie małe, w lakierze skrobane literki, które z ubomy jednej z nieprzeliczonych w Rosji tiurm wydawały niewybuchłe wojny, głosiły niezaistniałe konflikty, narzucały z kącika nad paczką więziennych śmieci swą niecierpliwą strategię wszystkim dyktatorom świata! Dziś - kiedy wstecz na to patrzę - wydają mi się żałośnie śmieszne te z palca wysysane wiadomości, którymi się cele dzieliły między sobą. Wtedy jednak były nam pokrzepieniem na całe tygodnie.

Pewnego razu, ku wielkiej, tajonej naszej radości, zobaczyłyśmy, że we wszystkich korytarzach nad oknami umocowują czarne story. Pośpiech, z jakim dyżurny przepędzał nas obok drabiny i wrzeszczał, żeby się nie oglądać, utwierdził nas tylko w przekonaniu, że wojna widocznie zbliża się w nasze strony i że liczą się z możliwością nalotów - skoro przygotowują zaciemnienia. Oczywiście nikt z nas nie precyzował, czyje to bomby miałyby być, ale sama ich możliwość obiecywała ruch w interesie, a tego życzyłyśmy Rosji z samego dna serca! Ten czarny klot dał też mężczyznom do myślenia i małe literki w ubomie wśpiewały nazajutrz w czarny lakier nadzieję i radość!

O tym, że Polacy siedzą na tym samym piętrze, miałyśmy niestety sposobność przekonać się w inny jeszcze, mniej radosny sposób. Raz zaskoczył nas nagły tumult jakiejś awantury na korytarzu. Krzyki, bieganina, trzaskanie drzwiami! Wreszcie z hałasu tego wydźwignął się rozpaczliwy męski głos, wołający po polsku o ratunek. Odgłos bójki i szamotania stawał się coraz wyraźniejszy. Coś przewalało się w naszą stronę. Kłąb walczących ludzi, z tupotem nóg, głuchymi razami pięści czy

102