0286

264 Czystka: pojawia się Beria, 1938-1939

o czym by nie wiedział”. Ale jej mąż, powszechnie szanowany Siergiej, bez przerwy zwracał się do Stalina, czekając na niego na kanapie w jego mieszkaniu. Często zasypiał i budził się dopiero pod wieczór, kiedy Stalin wracał na obiad. Nieustannie błagał o czyjeś życie. Stalin drwił z teścia, powtarzając jego ulubione powiedzenie: „Właśnie, właśnie”.

-    A więc przyszedłeś do mnie, „Właśnie, właśnie”.

Niedługo po aresztowaniu Swanidzych Mikojan przyjechał jak zwykle do Kuncewa, aby zjeść obiad ze Stalinem, który, wiedząc jak blisko był z Aloszą, podszedł do niego i spytał:

-    Słyszałeś, że aresztowaliśmy Swanidzego?

-    Tak... ale jak to się mogło stać?

-    Był niemieckim szpiegiem - odparł Stalin.

-    Jak to możliwe? - spytał Mikojan. - Nie ma dowodów, że szkodził. Jaki jest pożytek ze szpiega, który nic nie robi?

Stalin wyjaśnił, że Swanidze był „szpiegiem szczególnego rodzaju”, zwerbowanym podczas I wojny światowej, kiedy dostał się do niemieckiej niewoli, a jego zadanie polegało na dostarczaniu informacji. Jak można przypuszczać, po tej rewelacji obiad u Stalina przebiegał dalej normalnie.⁵

* ^{1 1}

Z chwilą, gdy któryś z przywódców znalazł się na celowniku, machina terroru wciągała go w swoje tryby siłą rozpędu. Usunięty niedawno ze stanowiska Postyszew, twardy i arogancki „baron” Ukrainy, który tak rozbawił Stalina, tańcząc z Mołotowem, dowiódł swojej gorliwości, eliminując prawie całe kierownictwo partyjne w Kujbyszewie¹. Na styczniowym plenum w 1938 roku, został zaatakowany za to, że zabijał niewłaściwych ludzi.

-    Rada i kierownictwo partyjne znajdowały się w rękach wrogów

-    oświadczył Postyszew.

-    Całe? Od góry do dołu? - przerwał Mikojan.

-    Nie było żadnych uczciwych ludzi? - spytał Bułganin.

-    Czy nie przesadzacie, towarzyszu Postyszew? - dodał Mołotow.

-    Ale popełniono błędy - oznajmił Kaganowicz, na co Postyszew zare-plikował:

-    Będę mówił o swoich osobistych błędach.

-    Chcemy, żebyście powiedzieli całą prawdę - wtrącił Beria.

-    Proszę pozwolić mi skończyć i wyjaśnić całą sprawę najlepiej jak umiem

-    błagał Postyszew, ale Kaganowicz zagrzmiał:

-    Nie potraficie tego wyjaśnić, oto w czym rzecz.

1

Starożytne miasto Samara tak zostało nazwane na cześć Kujbyszewa po jego śmierci w 1935 roku.