070

Rozdział 4

Przejawy islamu

Kwestia władzy

Rozprzestrzenienie się języka arabskiego wśród innych ludów zmieniło charakter twórczości pisanej, a znajdowało to wyraz nie tylko w piśmiennictwie świeckim, ale co jest szczególnie zaskakujące - w nowego typu literaturze, w której dochodziło do głosu znaczenie objawienia przekazanego Mahometowi i jego implikacje. Wyznawcy islamu musieli stawić czoło nieuniknionym pytaniom związanym z ich religią: pytaniom, które wyrastały nie tylko z intelektualnej ciekawości, ale także wynikały z krytyki podejmowanej przez chrześcijan, żydów i zoroastryjczyków, a co jest szczególnie istotne, miały swoje źródło w potrzebie przystosowania wiary do życia społecznego. Oczywiście próbowali udzielić odpowiedzi w ramach wiedzy, jaką dysponowali i własnego stylu myślenia. Wszystko to wnieśli do nowej społeczności, albo odnaleźli u tych, którzy się nie nawrócili, ponieważ we wczesnym okresie judaizm, chrześcijaństwo i islam były wobec siebie bardziej otwarte niż później. Oczywiście proces ten najowocniej się rozwijał w tych miejscach, gdzie tradycje idei i wiedzy były najsilniejsze. Zmiana skali i przeniesienie środka ciężkości w systemie politycznym islamu, znalazły odzwierciedlenie w sferze idei. Medyna i Mekka nie straciły swojego znaczenia, ważna była Syria, ale najważniejszy Irak z bogatymi tradycjami judaizmu, nestorianskiego chrześcijaństwa i religii Iranu.

Przełożenie islamu na język nauk i praktyk religijnych nastąpiło przede wszystkim w Iraku w okresie abbasydzkim. W jakimś sensie była to kontynuacja