108,109 bmp

Dyplomacja

hi i i\lii i im ijczcslnićzyła w stosunkowo krótkiej wojnie z innym mocar-i . m w Wojnie Krymskiej. Chociaż dalekie to było od czyichkolwiek tuli' i . ii w chwili wybuchu tej wojny, to właśnie Wojna Krymska doli. . id.ll.i do upadku porządku Mettemichowskiego, z takim trudem d uh j',o na Kongresie Wiedeńskim. Dezintegracja jedności wśród n . . li wm liodnidi mocarstw odebrała dyplomacji europejskiej moralny . I* Mi' ni .....iarkowania. Nastąpiło piętnaście lat zamieszania, zanim wy

ka iii i mi,- nowa i znacznie mniej trwała stabilizacja.

;$S

::iłS

Dwaj rewolucjoniści: Napoleon III i Bismarck

Załamanie się systemu Metternicha w wyniku Wojny Krymskiej dało

w rezultacie prawie dwie dekady konfliktów: Wojna Piemontu i Francji przeciw Austrii w 1859 r., Wojna o Szlezwik-Holsztyn w 1864 r., Wojna Austriacko-Pruska w 1866 r. i Francusko-Pruska w 1870 r. Z tego zamieszania wyrosła nowa równowaga sił w Europie. Francja, która wzięła udział w trzech wojnach i wspierała pozostałe, straciła swoją przewagę ną rzecz Niemiec. Co ważniejsze, moralne hamulce systemu Metternicha znikły. Symbolem tego przewrotu stał się nowy termin na określenie niczym nie skrępowanej polityki równowagi sił: niemieckie słowo Real-politik zastąpiło francuski termin raison d’etat, bez zmiany znaczenia.

Nowy europejski porządek był dziełem dwóch ludzi, których współpraca była dość nieprawdopodobna, a którzy mieli zostać w końcu arcy-wrogami — cesarza Napoleona III i Ottona von Bismarcka. Zignorowali oni

109