2009 01 01 5328

<A W wLaoo. $ i l

ISBN 97UU4M5J240. C by W PW ZOirt

185

7.4. Zanieczyszczenia najczęściej spotykane wewnątrz pomieszczeń

Zależności opisujące rozpad substancji promieniotwórczej służą za dobry przykład dla innych substancji stanowiących zanieczyszczenie powietrza wewnątrz pomieszczeń, które ulegają degradacji w normalnych procesach chemicznych. Bardziej ogólna postać równania (7.5), którą stosuje się do tych sytuacji, jest następująca:

(7.7)

gdzie wyrazy są przypisane jak poprzednio, natomiast k_t jest stałą szybkości dowolnej reakcji, która powoduje degradację lub zanik danej substancji zanieczyszczającej. W sytuacjach związanych z powietrzem wewnętrznym zanik ten powodowany jest najczęściej przez sorpcję na takich powierzchniach jak beton, tynk. farby, winyl oraz różnych tkaninach, w rodzaju dywanów i obić. To ważne zagadnienie jest bardzo złożone, ponieważ sorpcja może być powierzchniowym zjawiskiem równowagowym lub może być związana z dyfuzją w głąb porów adsorbatu i być zasadniczo nieodwracalna.

Lotne związki organiczne

Lotne związki organiczne (VOC). które występują w atmosferze wewnętrznej, pochodzą z licznych źródeł. Wiele z nich jest emitowanych przez materiały budowlane, wyposażenie wnętrza oraz rozmaite produkty handlowe znajdujące się w budynku. W procesach spalania powstają dodatkowo rozmaite VOC.

Materiały budowlane, łącznie z kompozytami z drewna otrzymanymi z wiórów lub z trocin, piankami uszczelniającymi, płytkami podłogowymi, dywanami oraz klejami stosowanymi do instalacji, wnoszą swój wkład do obciążenia związkami VOC atmosfery wewnętrznej. Ilość związków emitowanych ze świeżo wykonanych i instalowanych materiałów jest szczególnie duża w nowych budynkach, zmniejsza się ona szybko w czasie pierwszych kilku miesięcy, a następnie wolniej w dłuższych przedziałach czasu. Wicie związków aromatycznych i alifatycznych składa się na ładunek wnoszony przez VOC, łącznie z chloroformem, acetonem, chloropochodnymi oraz formaldehydem, które dominują w wielu miejscach.

Produkty konsumpcyjne stosowane w domach dostarczają innego rodzaju VOC do atmosfery. Na przykład farba lateksowa zawiera toluen, ctylobenzcn. propan-2-oł oraz butanon. Środki czystości, rozpuszczalniki domowe, detergenty oraz woski, wszystkie one zawierają różne lotne związki organiczne o małej masie molowej.

Małe stężenie formaldehydu (typowe wartości w zakresie 10-200 pg • m^_? w nowych budynkach) obserwowano w powietrzu wewnątrz wielu budynków i badano intensywnie jego zachowanie. Formaldehyd lub jego prekursory są obecne w licznych, różnych nowoczesnych materiałach, które spotkać można w domach mieszkalnych i innych budynkach. Występuje on w żywicach, które są stosowane do otrzymywania sklejki oraz różnego rodzaju płyt wiórowych. Chemikalia, które umożliwiają otrzymanie tkanin nickurczliwych, nicmnących. niepalnych i o trwałych barwach, mogą również stanowić źródło substancji chemicznych. Niektóre wyroby z papieru, takie jak samoprzylepne tapety. zawierają żywice formaldehydowe. Polimery mocznikowo-formaldehydowe (UF. ang. urea-fonnaldehyde) w licznych postaciach są prawdopodobnie największym źró-