Fitopatologia leśna (87)

scach uszkodzonych przez podwyższone temperatury; nie udało się zresa tychczas wykazać ich pasożytniczych uzdolnień (Boyce 1961). Domański, S*] walski i T. Kowalski (1977) oraz Kowalski (1978, 1979) przytaczają wiele! o chorobach przewężenia łodygi drzew leśnych w przebudowywanych drze nach sosnowych w Górnośląskim i Krakowskim Okręgu Przemysłowym, \mh niając wśród patogenów Pczicula imda (Ascomycetes, Helotiales), PhomopJjm ercella Trav. (Coelomycetes, Sphaeropsidales) na młodych modrzewiach, sosnj czarnych, dębach i innych.

Ochrona polega na wyrywaniu i niszczeniu chorych drzewek.

6. Duszenie siewek

Patogen: Thelephora terreslris Ehrh. ex Fr.

i jeżeli (

Choroba nie należy do bardziej niebezpiecznych, niekiedy jednak bywa i zwłaszcza dla siewek i młodych drzew iglastych w szkółkach i poza nimi. i ladowobrunatne owocniki (miękkie, półkoliste, poziomo odstające, często i dające się dachówkowato, na brzegach postrzępione i orzęsione, o szarobr nym, brodawkowatym hymenoforze) grzyba Thelephora terreslris { tes, Thelephorales), obrastając roślinę saprotroficznie z zewnątrz (rys. 47), ] fią gospodarza zupełnie otoczyć, pozbawić przez to światła i tlenu, i zabić.' wisku temu sprzyjają wilgotne warunki środowiska (gęste siewy, obniżen nowe skłonne do zamakania itp.). Najbardziej zagrożone rośliny można ratt przez przesadzanie na bardziej wyniesione suche miejsca lub grzędy, aj dzi o młode uprawy - na sztucznie przygotowane kopczyki.

W szkółkach można niekiedy zauważyć siewki drzew liściastych por przez więdnięcie, którego przyczyną jest grzyb Yerticillium alboatrum. Poi jednak choroba ta występuje również na nieco starszych drzewach, poza i ką, a przy tym jest przykładem typowej choroby systemicznej, zosta przedstawiona na stronie 276.

Rys. 47. Duszenie siewek powodowane przez grzyb Thelephora terreslris:

a - siewka świerka obroś owocnikiem (wg Negera), h - owocniki (wg Vesely Kotlaby i Pouzara)

Cno)

Choroby igieł

Znanych jest wiele chorób igieł. Największe znaczenie mają choroby igieł lasotwórczych gatunków drzew z sosną zwyczajną na czele (dalej świerka, jodły, modrzewia i in.).

1. Choroby niepasożytnicze i wirusowe

Z ważniejszych i bardziej interesujących niepasożytniczych chorób igieł można wskazać następujące:

1.    Czerwienienie i opadanie igieł jako skutek przymrozku w czasie, gdy na wiosnę już rozpoczął się wzrost drzew, ale nim jeszcze zdążyły się otworzyć pąki (Neger 1915); szczególnie wrażliwe na tę chorobę bywają igły na pędach zeszłorocznych.

2.    Opadanie tegorocznych igieł młodych sosen z powodu nagłego i bardzo silnego zintensyfikowania się procesu transpiracji, co prowadzi do utraty turgoru w bardzo soczystej tkance znajdującej się u nasady igły (Boyce 1961, za Patto-nemiRikerem 1954).

. 3. Przebarwianie się igieł połączone niekiedy z ograniczeniem ich wzrostu, a nawet zamieraniem, powodowane przez zaburzenia procesów odżywczych; fzczególnie częste bywają tzw. chlorozy (choroby przejawiające się żółknięciem igieł), których przyczyną jest brak w glebie jednego lub więcej istotnych dla ro-Tjjwny pierwiastków, jak np. żelaza, potasu czy azotu; najprostszym sposobem przed takimi chorobami jest wprowadzenie do gleby (lub bezpośrednio W>r°śliny) brakujących składników pokarmowych.

Zatrucia igieł przez znajdujące się w powietrzu substancje toksyczne, jak (por. „Emisje substancji trujących” na str. 42); zjawisko bardziej niebez-dla igieł niż dla liści, gdyż te ostatnie corocznie opadają, noroby wirusowe igieł są znacznie mniej poznane niż występujące na li-K⁰”: Orłoś (1952) opisał kędzierzawe zniekształcenie igieł siewek sosny zwy-Jj*^ne-h dopatrując się przyczyny tego zjawiska w zakażeniu wirusowym; poza Przypuszcza się (Smolak 1948, Klastersky 1951), że spotykana na igłach ^a Pospolitego chloroza i mozaika mogą być objawami choroby wirusowej.