klsti392

m

Rozdział 1*. ODZIEŻ

o Słowian, znam tylko jeden przykład szerokiego pasa z kory: znalazł go p. B. Żyranik w górnem Podniestrzu u jednego z tamtejszych pastuchów. Może to być zupełnie przypadkowe; a gdyby nawet podobne obserwacje miały się powtórzyć, pasy z kory, o ile spotykane będą tylko u wyrostków-pastuchów, dadzą się łatwo wytłumaczyć jako naśladowanie pasów skórzanych, noszonych przez mężczyzn dorosłych.

381. Męskie pasy skórzane: 1. Drużylowicze, pow. Drohiczyn poleski, Polesie (Polska). Rys. autor. - 2. Krakowskie. (Wg rysunku A. O. Heikela, Die Volkstrach-ten in den Ostseeprovinzen und in Setukesien, r. 1909, str. 30, fig. IV. Porówn. też Lud, t. 24, r 1926, str. 111, fig. 3).

439. Skórzane szerokie pasy są noszone w Słowiańszczyźnie południowej także przez kobiety (Bułgarja, Czarnogórze etc.); w Czar-nogórzu miewały one do 20 cm szerokości. Tego rodzaju pasy często ~ bywają pięknie nabijane metalem. Także męskie małopolskie trzosy bywają ozdabiane metalowemi guzami i t. p. Na osobną wzmiankę zasługuje pas krakowski z brzękadłaini (fig. 381, 2). A. Heikel zestawił go w swoim czasie z nieco podobnemi pasami kobiecemi, używa-nemi w XVII wieku w Rosji, a spotykane-mi doniedawna w Es-tonji i u Liwów.

W średniowieczu noszenie podobnych łańcuchów metalowych u pasa kobiecego było bardziej rozpowszechnione. — Na północ-nem i południowem Polesiu pasy rzemienne męskie są naogół pozbawione wszelkich ozdób. Zapinają się na zwykłą, pospolitą dziśklamrę(fig.381,1): ten sam typ klamry był używanym, i. naLitwie pruskiej (w. XVII).

Pas jest uważany w wielu okolicach Słowiańszczyzny za jedną z najważniejszych części ubrania. Czarnogórcy utrzymują, że bez niego nieprzyzwoicie jest pokazywać się obcym, czy też wychodzić z domu, a nawet wogóle nie przystoi zrzucać go w ciągu dnia z siebie. Wielkorusi za grzech sobie liczą chodzenie bez pasa, zwłaszcza zaś nie zdejmą go, gdy są w cerkwi, gdy jedzą obiad lub gdy śpią. Niewątpliwie te zwyczaje polegają częściowo na przesądach. Powtarzają się, zresztą daleko poza granicami Słowiańszczyzny; tak na-przykład u mongolskich Kalmuków pas „stanowi najcenniejszą część ubrania", a bez niego nie wypada pokazać się osobie starszej wiekiem.