klszesz290

1178 C. MOSZYŃSKI: URA LUDOWA SŁOWIAN

szy, jest zadziwiająco misternie (drobiazgowo) rozwinięty i za każdym powtórzeniem ulega zmianom (fig. 267 2). I tak: naprzód występuje motyw a, obejmując 4 pierw-sze takty; po nim słyszymy 8-taktowy

1178 C. MOSZYŃSKI: URA LUDOWA SŁOWIAN

Ciąg dalszy numeru Ż.

Fig. 267. Schematy jak na fig. 264. — 1. Ballada z zachodniego Mazowsza (cf. dod. nut. nr 75; O. Kolberg, Pieśni ludu polskiego, r. 1857, s. 258 sq. nr 31 c). — 2. Obrzędowa pieśń świętojańska z Sandomierskiego (cf. dod. nut. nr 76; tenże, Sandomierskie, r. 1865, s. 106 nr 137).

motyw /? (którego koniec jest powtórzeniem jego części środkowej fisg a fisg); teraz powtarza się motyw /?, ulegając w pierwszej swej części dość znacznym modyfikacjom; dalej powtarza się nieco zmieniony motyw a i za nim znów motyw /?; takty 27—28 wypełnia sobą nieoczekiwany motyw y, będący zmienionym powtórzeniem cząstki pierwszej potowy motywu /?, wreszcie zamyka pieśń nowa imitacja motywu (3 (ob. niżej i fig. 267 2).

O Ja-nie, Ja — nie,    Ja—nie zie-lo — ny,    pa—da—ją

a wsy-ókie stro - ny.

pa - ro ■ be ■ cku    su—kaj

t|=ł=ł_:

Kaj-ta jej bę — de u ka —ta su — kać,

=1=

pój-de ja do Sce-

pa-nów w o-kien-ko pu — kać,    wo-kien-ko pu — kać. Puk, puk,

w o-kie-nec-ko, wyjdź ze

791. Zupełnie zamknięty w sobie człon pieśni ludowej, złożony z jednego motywu albo z ustalonego skojarzenia (zrostu) paru lub kilku motywów, ich odmian czy powtórzeń, zwie się okresem lub periodem melodii. Dłuższa pieśń powstaje przez wielokrotne powtórzenie takiego okresu; zmieniają się już tylko słowa, melodia zostaje ta sama. Ale nie jest to zasada bez wyjątku (ob. też § 797). Zwłaszcza w wielu zapominanych już dziś przez lud pieśniach wielko-ruskich tzw. przeciągłych, w których okres melodyczny nie jest jednakowoż zbyt rozbudowany, gdyż zawiera do dziesięciu lub niewiele więcej taktów ', zmiany melodyczne oraz iloczasowe przy powtarzaniu okresów, są częstokroć tak znaczne, iż można tu mówić o stosunkowo wcale daleko niekiedy posuniętym imitowaniu okresu rozpoczynającego pieśń (porówn. niżej i fig. 268).

¹ Przytoczona pieśń sobótkowa polska ma okres złożony z 32 taktów, ale i w Polsce tak długie okresy należą, o ile wiem, do rzadkości, śród polskich zaś starych pieśni obrzędowych — do wielkich rzadkości.