P1120761 resize

Żebrak P.

IWa Dac urKiUichc BurfaaUfc v.m Sitno. |ln: | £«e Urtxrrtfel<icrktdturvn \ftnrfanwpiu. Ąwytumw LMic* 2I.-23. iO. /985. praha. S. 331-333.

IW7b    Płi»vckc hradnio na Silno. |» I Sf*ri**wirta po ntiufnotn * Juniniku Sitno

BraiuUii*. S. 21-23

VścUv Furmanek i Ondrej 02d'Ani

Miejsce kultowe kręgu pól popielnicowych z Jublońovec na Słowacji

Streszczenie

W lesae. na pot noc od    i JabloAovce. okr. I-cvicc_ odkryto interesujące

starłowisko prchńiix>c/nc- Pode/n twdart terenowych na słabo eksponowanym wyniesieniu o wysokości 382 m n p.m.. stwierdzono pozostałości architektury kamiennej, w związku z czym wykonano również pomiary geodezyjne terenu.

Obszar wspomnianego wzniesienia otoczony był murcm kamiennym o średniej szerokości dwóch metrów , zachowanym do wysokości 80 cm <Ryc. 3). Wzniesiono go ze skal ande/yiowych w technice ..suchego muru" Na planie powierzchnia ograniczona murcm ma'kształl apsydy o wymiarach 40 x 60 m i orientacji północ-południe (Ryc. 4). Wejście na odgrodzony teren znajdowało się od strony północnej a miało formę małej bramy pńlk leszczowej. Inne przerwy w murze są wtórne. Być może zewnętrzną część obiektu stanowiły dwa kolejne mury występujące na zachód od opisanego założeniu, z których Jeden, przebiegający w kierunku wschód-zachód, wiązał się prawie bezpośrednio z południowym bokiem obiektu apsydulncgo. Pierwotne połączenie zostało Jednak zniszczone przez budowę leśnej drogi. Wewnątrz otoczonego terenu znajduje się znaczna ilość bloków andezytowych i innych kamieni, chociaż występujący wokół hut jest prawie ich pozbawiony- Na szczycie wzgórza, w- obrębie obiektu, stoi wielki kamień przypominający ołtarz 4Ryc. 4:1; 5). Na zachód od niego znajduje się skalny blok w kształcie ściętego stożka, na którego obwodzie widnieje wyraźnie wykuta horyzontalna bruzda (Ryc. 4:2; 6). Między ołtarzem a opisanym blokiem znajdowuła się skrzynia kamienna przykryta płaskim kamieniem. Skrzynia była zorientowana dtuższ.ą osią w kierunku północ-południe <Ryc. 7). Płaskie kamienie tworzyły komorę o wymiarach wewnętrznych IOO x 75 * 55 cm. W skrzyni, a także w jej wypełnisku. nic natrafiono na żadne znaleziska. Podobnie negatywny wynik duły również badania najbl iż,sz.ego otoczenia. jak również części terenu, sprawdzonego przy pomocy wykrywacza metali.

Aktualnie trudno Jeszcze przedstawić interpretację stanowiska. Istnieją jednakże pewne wskazówki umożliwiające datowanie skrzyni kamiennej, a tym samym również całego obiektu. Jej konstrukcja jest analogiczna do stosowanej w budowie ciałopalnych grobów skrzy niowych z późnej epoki brązu i przypomina uderzająco groby ftkrfcynm* we kultury kvjareckiej (Ryc 1 i 2). Podobna jest nic tylko ich forma i wielkość, lecz także orientacja. Celem dalszych badań będzie więc wykazanie, że w Jablońovc«tch odkryty został obiekt kultowy z młodszej epoki brązu. Jest rzeczą prawdopodobną. ze pod ołtarzem i pod niektórymi dużymi płaskimi kamieniami, wewnątrz odgrodzonej przestrzeni. znajdują się jeszcze dalsze skrzynie kamienne.

Tłunutczyt Andrzej l*eliRdtnvicz

Ktll.lllKASYl Kuaw KRtOU IOL POflll.MCWYfH 11**1 Młlli.TmMł EKMUTILUA • euroto traconi.    nuim m

Dunuta Piotrowska

Mu/ciim w Ritkupinic

Oddział Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie

Krzemienie w grobach z pól popielnicowych: przypadek czy rytuał?

Mono:

Faki znajdowania ailltipktiw krzemiennych w zespołach grobowych nie naleiy do rzadkości. Przeznaczenie owych odłupków nie zostało dotąd wyjainlone.

II DotwMfofca.M.Gcdl 1962.*. 161

Zarys tematu

Postawione w tytule pytanie od ponad pól wieku budzi kontrowersje wśród badaczy cmentarzysk z późnej epoki brązu i z wczesnej epoki żelaza, a przyjęte motto charakteryzuje ogólnie problem, któremu poświęcony jest artykuł. Występowunic zabytków krzemiennych w grobach z pól popielnicowych, ze współczesnych im cmentarzysk o obrządku birytualnym oraz z późniejszych cmentarzysk jamowych, jest zazwyczaj traktowane jako zagadnienie marginesowe. Przeglądając publikacje materiałów z cmentarzysk i uwagi na temat obrządku pogrzebowego wspólnot, które pozostawiły pola popielnicowe, można się przekonać, że dla większości badaczy problem ten praktycznie nic istnieje (por. np. Malinowski 1962; Szydłowska 1974; Bukowski 1992; Mlodkowska-Przcpiórowska 1995). Innych dzielą odmienne opinie nawet na temat tych samych materiałów.

Pytanie o związek krzemieni z grobami mu szersze znaczenie, gdyż obecność pojedynczych krzemieni w niektórych grobach z pól popielnicowych oraz /c współczesnych im cmentarzysk o obrządku birytualnym nic jest w dorzeczach Odry i Wisły czymś wyjątkowym. Na cmentarzysku popielnicowym w Grodzisku Dolnym, woj. Rzeszów, datowanym na V okres epoki brązu i okres halsztacki w jednym z grobów wystąpił grocik z krzemienia świecie-

293