P3200005 (2)

**«r

ma J.G. Jenkinsa i K.M. Kallenbacha z roku 1924 wykazały właśnie taką prawidłowość. Nie można stąd jednak wyprowadzić kategorycznych wniosków, gdyż istnieje możliwość bezpośredniego wpływu snu na utrwalenie (konsolidację) śladów pamięciowych. Nowsze badania wskazują, że konsolidacja śladów pamięciowych zachodzi głównie w stanie snu paradoksalnego charakteryzującego się szybkimi ruchami oczu.

Innym wyjaśnieniem zjawiska interferencji retroaktywnej jest hipoteza Petersonów, zgodnie z którą wypełnienie przerwy po uprzednim zapamiętaniu materiału czynnościami uniemożliwiającymi powtarzanie w pamięci utrudnia utrwalanie śladów pamięciowych. Takie powtarzanie może zachodzić nawet bez udziału kontroli uczącego się, a jego skutkiem jest utrzymywanie się w pamięci danych treści. Jeśli utrudnimy tę czynność, to informacje zapisane w kodzie sensorycznym nie mogą zostać sprawnie zapisane w bardziej trwałym kodzie. Podobnie, gdy między kolejnymi aktami zapamiętywania nie ma przerwy, to czynność powtarzania poprzedniego materiału jest zahamowana, co daje ten sam rezultat w postaci wzmożonego zapominania. Jednakże, jak wynika z badań J.A. McGeogha i W.T. McDonalda (Hunter 1963), skutki zapominania są tym mniejsze im lepiej dany materiał został opanowany. Hipoteza Petersonów i przytoczone wnioski z badań dotyczą wprawdzie jedynie interferencji retroaktywnej, stwarzają natomiast możliwość formułowania porad praktycznych pomocnych w przeciwdziałaniu procesowi zapomnienia. Jednakże wyniki niektórych eksperymentów (Najder 1992) nakazują ostrożność w opracowaniu takich wskazówek. Okazało się, że efekt interferencji może zależeć od rodzaju czynności wypełniającej przerwę. Być może niektóre czynności nie utrudniają powtarzania w pamięci albo istnieją inne powody występowania wspomnianego zjawiska.

Zagubienie zapisu pamięciowego. Zdarza się ono, gdy w danej chwili nie dysponujemy sposobem (kluczem) wyszukania danej treści w pamięci, a nie aktualizuje się ona automatycznie, bez udziału naszej świadomej kontroli. Zjawisko to występuje najczęściej jako skutek uczenia się niezamierzonego. Gromadzimy wtedy informacje w sposób chaotyczny, bez prób ich organizowania i systematyzacji. Przypomina to konsekwencje gromadzenia nowych książek na byle jakich półkach w bibliotece. Jeśli nie zapamiętamy miejsca ulokowania danego tomu, to znaczy że nie posiadamy klucza niezbędnego do odszukania książki w bibliotece. Jeśli biblioteka jest duża, to szansa przypadkowego odnalezienia zguby jest znikoma. Jedynym i niezawodnym środkiem zaradczym jest „nie gubić” , czyli umieszczać książki w wyznaczonych miejscach na pólkach, zgodnie ze sporządzonym katalogiem. Rzecz jasna, zagubienie lub zniszczenie katalogu prowadzi do nieopisanego chaosu, w którym odnalezienie jakiegokolwiek tomu graniczy z niemożliwością. Przedstawionego przykładu nie można traktować dosłownie, gdyż system pamięci jest organizacją dynamiczną w której zachodzą procesy przetwarzania informacji, wobec czego trudno mówić o istnieniu wzajemnie jednoznacznej odpowiedzialności między poszczególnymi treściami a hasłami ewentualnie istniejącego klucza. Niemniej jednak informacje gromadzone w pamięci w trakcie uczenia się podlegają organizowaniu, systematyzacji i wiązaniu z takimi treściami, które pełnią rolę haseł wywoławczych. Treściami tymi mogą być pojęcia, myśli, zdarzenia czynności, sytuacje, a nawet konkretne przedmioty. Jeśli dobrze pamiętamy hasła oraz