pdl4

e) Bezpostaciowe lub o postaci niewidzialnej, tj. nie upostaciowione dla widoku człowieka (31%).

Bardziej szczegółowe opisy postaci demonów wodnych zawarte zostały w licznych wypowiedziach informatorów. Oto kilka z nich:

„Topielec to zły duch, taki wielki ryb-potwór. Cały czas siedział w wodzie. Był tylko w większych rzekach, na ziemię nie wychodził" (AKE UMCS, 8).

„Topielec to «coś» takie złe. To złe ma jednak zawsze postać człowieka ubranego na czarno, w czarnym kapeluszu. Przebywa on w wodzie, ale w letnie gorące dni wychodzi nad wodę grzać się na słońcu. Siedzi wtedy lub leży na piasku czy trawie" (AKE UMCS, 9).

„To dusza człowieka utopionego, która tak długo pokutuje w wodzie, aż nie utopi kogoś innego. Topielce najczęściej pokazują się jako małe dzieci w białych koszulkach. Zwykle siedzą pod wodą i dopiero, jak zobaczą człowieka, którego chcą utopić, to wychodzą na powierzchnię i wabią go, a następnie wciągają do wody. Są tak silne, że bez trudu wciągną dorosłego człowieka" (AKE UMCS, 65).

„Topielec — człowiek nagi o długich czarnych włosach. Zawsze był w rzece. Na ziemi robił ludziom szkody (np. rozrzucał im siano na łąkach)" (AKE UMCS, 975).

„Dusza człowieka, który się utopił i oddał diabłu. Mógł przybierać różne postacie; prawdziwej nikt nie zna.. Zawsze przebywał w wodzie, ale czasami mógł wychodzić na ziemię. Wówczas to straszył" (AKE UMCS, 1116).

„Wiara w topielca jest silna, ale nikomu nie zdarzyło się go zobaczyć. Ludzie mówią, że topielec nigdy nie wychodzi z wody. Nikt więc nie wie, jak on wygląda" (AKE UMCS,1121).

„Powiadają, że topielec żyje tylko w wodzie, jest pod postacią ptaka lub zwierzęcia, ale nigdy człowieka" (AKE UMCS, 1131).

„Topielec był postaci ludzkiej. Chudy był na cienkich nóżkach. Topielec przebywa w wodzie, ale w południe i po zachodzie słońca mógł wychodzić na brzeg. Opowiadano, że raz wyciągnięto topielca na brzeg, on rozpłynął się w smołę" (AKE UMCS, 1134).

„Topielec miał oczy białe, a ciało zielonkawe; przebywał tylko w wodzie. Gdy ktoś szedł się kąpać, to go wciągał" (AKE UMCS, 1031).

„Była to dusza samobójcy. Wyglądał jak nagi człowiek i siedział zawsze w krzyżowych wodach, tzn. w miejscach, gdzie łączyły się rzeki. Tylko w nocy o godzinie 12 wychodził na brzeg; siadywał wówczas na trawie albo chodził wokół rzeki i klaskał po wodzie rękami, aż echo rozchodziło się" (AKE UMCS, 1034).

„Topielcem było zazwyczaj 2-, 3-letnie dziecko albo zwierzątko. Pokazywało się ono na brzegu wieczorem w świetle księżyca. Siedziało tam i bawiło się" (AKE UMCS, 1055).

87