skanowanie0054 (11)

Ich udział w przewozach ogólnopolskich wynosił około 10°/o. Na początku 1939 r. istniało 972 międzymiastowych linii autobusowych, należących do 248 przedsiębiorstw, obsługiwanych przoz 1734 autobusy. Długość dróg z komunikacją autobusową wzrosła do 29,4 tys. km".

W tym czasie długość dróg k komunikacją autobusową była większa o 44•/• od długości linii kolejowych, Jednak liczba pasażerów autobusowych stanowiła tylko 18*/e liczby pasażerów kolejowych, a w pasażerokilometrach przewozy autobusowe stanowiły zaledwie 11,5*/e kolejowych. Komunikacja autobusowa korzystała z 46% długości dróg o twardej nawierzchni i nie była wprowadzana na wielu szosach w województwach zachodnich, gdzie sieć kolejowa zaspokajała potrzeby przewozowe. Brak dróg był natomiast istotnym hamulcem dalszego rozwoju komunikacji autobusowej w województwach centralnych i wschodnich.

Na ziemiach zachodnich i północnych najważniejszym przedsiębiorstwem autobusowym była poczta, utrzymywała ona liczne linie autobusowe, służące równocześnie do przewozu przesyłek pocztowych. Linie te miały nieraz przebieg okrężny — wychodziły z miasta, będącego siedzibą rozdzielczego urzędu pocztowego, obsługiwały łamaną trasą wiele miejscowości danego powiatu i wracały z powrotem do miasta.

Druga wojna światowa pozbawiła Polskę całkowicie taboru autobusowego. Trzeba więc było tworzyć komunikację autobusową od podstaw. W roku 1945 powstało przedsiębiorstwo „Państwowa Komunikacja Samochodowa” (PKS), które stało się głównym przewoźnikiem w transporcie autobusowym. Obok niego działały spółdzielnie przewozowe, które w niektórych regionach Polaki utrzymują do dziś własne linie autobusowe.

W roku 1946 opublikowano pierwszy rozkład jazdy PKS, w końcu tego roku liczba linii autobusowych wynosiła 427, w tym 308 należących do PKS". Dane liczbowe o rozwoju międzyosłe-dlowej komunikacji autobusowej w Polsce Ludowej zawiera tablica 17. Liczba linii PKS wzrosła w 1973 r. do 12,9 tys, a ich łączna długość do 654 tys. km. Ponieważ jednak wiele linii biegnie wspólnymi drogami, bardziej prawidłowym wskaźnikiem jest długość sieci, tj. dróg objętych komunikacją Autobusową. Do roku 1975 długość sieci wzrosła do 104 tys. km, jest więc prawie 4-krotnie dłuższa od sieci kolejowej. Gęstość sieci autobusowej wynosi 33 km/100 km*, co jest wskaźnikiem nieco wyższym od gęstości wszystkich dróg twardych bezpośrednio po wojnie

* Maty Rocznik Slalystyesny 1939, GOS, Wanun 1939, s. 199.

" Mapy sSed autobusowa] według stanu s lat 19M, 1950,1955, 1990 i 1969 tą Tsireennons w pracy T. Lijtwskuso, J. Lanka, H. Piotrowskiej. Rozwój ko-maofledcjt kolejowej i aaCobasowej w Polic* w okresie 1946—1965, „Doku-HO    mentacja Geograficzna” 1967, z. 5.

Tablłee 17 Roswój komunikacji autobusowej _	DiuaoW >ikI		Włtamj. • ■Mm!	UW	tuiiSS mmr		Nwltro. «*!• wada	fcitoawiry wmia
	V	«■ hm mm 1*4 km*				yzz? akr-W
mi«dsyo*i*dlew«i		3.8*	IW*	7*1*	671	4*3*	6.9	*33
1930	24.9*	8.0*	25.6*	5546*		147,6*	74.2	1724
1955	33.9	10.9	*4,4	9*74		241,1	1*2.0	1*18
1960	58,4	lt.7	55,9	18149	5048	727.1	3333	7994
1965	74,1	2*3	62J>	24 936	10 453	1 Sil.6	802.1	17 645
1970	as.7	28.4	67.0	34 298	14 541	7. 5*6.1	1 373.4	29 140
*975	104,2	33.3	7W	48 213	21 380	*354,0	2 2373	45 792

*    "’™ * dwowMnlt * Qlko PKSi ' dra* dU łisni ««■ data wkop—o »■ .—Mo<» Mr, « |tłl >.

pnwlffno 4ii.iet.iBi raka* pomMMMmib.

*«*4ioi — ■»-■** r *—*• - ------•- ——y - ■ r r -rm-f —ii^a niuj, jl_

* *+**—l9*3. .,r>«*im ji Oom^liii" 1*0?. ł S| ISrmnk S.».>«>..«>    1943—1944,

l**’i n»«udk aiiłjnioąy Trrnnfrtm 1976. OU8, W«MM IfHioUloMtli włam.

Rozwój sieci autobusowej następował szybciej niż budownictwo nowych dróg twardych, toteż zwiększał się stale udział dróg. po których kursowały autobusy. Obecnie między osiedlowa komunikacja autobusowa istnieje na ponad 70*/* długości dróg

0    nawierzchni twardej.

W pierwszym dziesięcioleciu powojennym komunikację autobusową PKS charakteryzowała ekspansja przestrzenna — rozszerzanie sieci na'coraz nowe tereny, przez które przeprowadzano nieliczne Unie o znacznej długości, służące raczej dalszym przejazdom niż ruchowi lokalnemu. Niedostateczna liczba wozów powodowała, że częstotliwość ruchu na tych liniach była niewidka, nie mogły więc one zaspokajać wszystkich potrzeb obsługiwanego terenu, dlatego również liczba przystanków była ograniczona.

Większe dostawy taboru pod koniec lat pięćdziesiątych

1    w latach sześćdziesiątych umożliwiły zagęszczenie sieci autobusowej poprzez tworzenie widu krótszych linii lokalnych, umożliwiających dojazd ze wsi do najbliższego miasta. Ns istniejących już wcześniej liniach zagęszczono sieć przystanków. Intensywność ruchu wzrosła Jednak najbardziej dzięki zwiększeniu liczby kursów. Długość linii autobusowych w latach 1955—1965 zwiększyła się o 119*/*, liczba przystanków o 165*/*, a liczba przejechanych autobusokilometrów aż o 525*/*. Autobusy PKS stały się podstawowym środkiem komunikacji na obszarach wiejskich.

Trzecie dziesięciolecie powojenne charakteryzuje się dalszym zagęszczaniem sieci, tworzeniem wielu nowych odgałęzień lokalnych, zwłaszcza na nowo zbudowanych drogach wiejskich. Obok tego zwiększa dę liczba linii regionalnych, łączących bardziej odległe miejscowości, zwłaszcza obsługujące ruch między miastem wojewódzkim a peryferiami województwa. Dalekobieżne linie pospieszne powstają między odległymi regionami, szczególnie między

111