img021 (81)

Levi-Strauss

żeństwa. Jego praca na ten temat może być interesująca dla każdego antropologa, chociaż w szczegółach można mieć względem niej te same obiekcje, co poprzednio - otóż Levi-Strauss do tego stopnia ulega fascynacji logiczną perfekcją opisywanych „systemów”, że traci z pola widzenia fakty empiryczne.

Do kanonu tradycji antropologii funkcjonalnej należy, że każdą analizę zjawisk ze sfery pokrewieństwa zaczyna się od rodziny elementarnej. Dziecko z rodzicami łączą więzi filiacji, a z braćmi i siostrami więzi łączące rodzeństwo. Więzi te są podstawowymi elementami, z których zbudowany jest system pokrewieństwa. Inne rozróżnienia zależą od tego, czy któreś z rodziców ma dzieci z innym małżonkiem, czy więzi powinowactwa (powstające poprzez zawarcie małżeństwa) uważane są za równie ważne, co więzi filiacji i więzi między rodzeństwem itd. (Radcliffe-Brown, 1952, s. 51).

Levi-Strauss kładzie główny nacisk na inne sprawy. Niewątpliwie w olbrzymiej większości społeczeństw dziecko musi mieć dwoje legalnych rodziców, by mogło zostać uznane za pełnoprawnego członka społeczeństwa, ale legalność dziecka zależy raczej od relacji między rodzicami niż od relacji między rodzicami a dzieckiem. A więc według Levi-Straussa tradycyjna analiza przyjmuje niewłaściwy punkt wyjścia.

Przeciętny młody człowiek jest członkiem grupy, jaką tworzy rodzeństwo (A), a następnie, w rezultacie zawarcia małżeństwa, nawiązuje nowy rodzaj stosunków (powinowactwo) z inną grupą rodzeństwa (B). (Zob. rys. 6.) A więc stosunki łączące rodzeństwo i stosunki powinowactwa są strukturalnie przeciwne, tak jak + i -. Owocem małżeństwa staje się trzecia grupa rodzeństwa (C), powiązana z obiema poprzednimi grupami, ale to, w jaki sposób będzie z nimi powiązana, zależeć będzie od wielu różnych okoliczności. Na obecnym etapie rozważań można powiedzieć tylko tyle: Jeśli jest to system unilinearny, czy to patrylineamy (C —> A), czy to matrylinearny (C B), to relacje między członkami grupy A i członkami grupy C muszą być w pewnym sensie „odwrotnością” relacji między członkami grupy B i członkami grupy C.

Pełna analiza tej na pierwszy rzut oka prostej sytuacji wymagałaby rozważenia szerokiej gamy „typów” relacji, jak np.: brat/brat, brat/siostra, mąż/żona, oj-ciec/syn, ojciec/córka, matka/syn, matka/córka, brat matki/syn siostry, siostra matki/syn siostry, brat mat-ki/córka siostry, siostra matki/córka siostry, siostra oj-ca/syn brata, brat ojca/syn brata, siostra ojca/córka brata, brat ojca/córka brata - i oto mamy olbrzymią liczbę możliwych permutacji i kombinacji.

/ “ /

Rys. 6

Levi-Strauss koncentruje jednak swą uwagę na znacznie bardziej ograniczonym zbiorze alternatyw odnoszących się do dwu par opozycji: pierwsza to opozycja między relacją brat/siostra i relacją mąż/żona, druga to opozycja między relacją ojciec/syn i relacją brat matki/syn siostry. Alternatywy oferowane przez pierwszą opozycję (X) wyraźmy słowami „wzajemność” (+) i „roz-łączność” (-), zaś alternatywy oferowane przez drugą opozycję (Y) - słowami „poufałość” (+) i „szacunek” (-).

Możemy teraz skonstruować tabelę możliwości (zob. s. 120) podobną do tej, którą analizowaliśmy na s. 37. Zatem +/- w kolumnie X oznaczają „wzajemność/rozłącz-ność”, a w kolumnie Y - „poufałość/szacunek”.

Według Levi-Straussa - traktującego dane etnograficzne w sposób dość jednostronny - wszystkie cztery możliwe kombinacje faktycznie zachodzą (rys. 7).