Inżynieria finansowa Tarcz6

Ponieważ rynek kapitałowy znajdzie w naszych dalszych rozważaniach osobne miejsce, spróbujmy wrócić do analizy specyficznych właściwości rynku pieniężnego i do zgłębiania jego mikrostruktury. Kierunek poszukiwań wytyczają dwa pytania:

1. Czy rynek pieniężny jest dogodnym terytorium zastosowań inżynierii finansowej?

2. Jaki wpływ na innowacje finansowe wywiera polityka monetarna banku centralnego (realizowana w znacznym zakresie właśnie na rynku pieniężnym)?

Specyfikę rynku pieniężnego ilustrują następujące właściwości. Po pierwsze, gospodarzami rynku pieniężnego są banki. Szczególny status przysługuje tu bankom - dealerom rynku pieniężnego. NBP uznaje w tej roli tylko ograniczony krąg banków (obecnie jest takich banków 15). Banki te musiały wcześniej sprostać wymogom specjalnego indeksu aktywności dealerskiej. Trzeba zauważyć, że we wszystkich dojrzałych systemach finansowych wyodrębnia się uprzywilejowane grupy banków uzyskujących status dealerów rynku pieniężnego. Takie banki uznaje się za ważne ośrodki przenoszenia impulsów polityki monetarnej banku centralnego na inne banki systemu, gdyż tylko one biorą bezpośredni udział w operacjach otwartego rynku. Po drugie, rynek pieniężny jest rynkiem hurtowym, co oznacza, że pojedyncze transakcje na nim zawierane opiewają na duże kwoty. Najczęściej rozstrzyga o tym minimalny nominał instrumentów finansowych będących przedmiotem obrotu. Po trzecie, rynek pieniężny jest rynkiem dobrze zorganizowanym, aczkolwiek nie ma na nim jednego centrum operacji (takim centrum operacyjnym dla rynku kapitałowego jest giełda papierów wartościowych). Trzeba jednak dodać, że o stopniu zorganizowania rynku przesądzają także utarte zwyczaje handlowe. Zwyczaje handlowe, stwierdzone przez miarodajne grono osób i ogłoszone publicznie stawały się w systemach finansowych wielu krajów podstawową tkanką powszechnie obowiązujących kodeksów rynku pieniężnego. Po czwarte, podmioty zaangażowane w operacje na rynku pieniężnym cieszą się dużą wiarygodnością kredytową. Jest to rozstrzygający czynnik dla samego przebiegu transakcji od strony proceduralnej. W praktyce poszczególne banki tworzą system limitów zaangażowania w transakcje z innymi kontrahentami. Po piąte, instrumenty finansowe na rynku pieniężnym są silnie wystanda-ryzowane, co oznacza, że ich cechy konstrukcyjne są jednoznacznie określone.

Rozbudowaną, aż do trzech poziomów, strukturę rynku pieniężnego przedstawiono na rysunku 1.2. Analizę schematu poprzedzą dwie tezy:

Tezal: Rynek pieniężny jest zasadniczym terytorium działalności interwencyjnej banku centralnego. Dotyczy to zwłaszcza operacji otwartego rynku, które należy traktować jako najbardziej elastyczne narzędzia regulacji rynku pieniężnego.

Teza2: Rynek pieniężny jest w strategii banków komercyjnych najważniejszym polem efektywnego zarządzania płynnością finansową. Wypada jednak zauważyć, że wraz ze stopniowym przełamaniem strukturalnej nadpłynności panującej na rynku pieniężnym, polskie banki zaczynają w coraz większym stopniu, wykorzystywać ten rynek do kształtowania rentowności. Jest to także specyficzny dowód na zjawisko dojrzewania polskiego rynku pieniężnego, gdyż świadczy o jego rosnącej sile oddziaływania na zachowania banków komercyjnych.

Rysunek 1.2. Struktura rynku pieniężnego Źródło: opracowanie własne