Laboratorium materiałoznawstwa7

114

114

próbki, a pomiędzy dnami umieszcza się substancję energicznie wchłaniającą wilgoć, na przykład chlorek wapnia CaCl₂ lub sylikażel.

Próbki powinny być tak znaczone, aby nie było wątpliwości co do ich identyczności. Znaczyć można nacięciami, punk-takiem lub wytłaczając cyfry albo litery.

Rys. 4.11. Schemat eksykatora

1 - naczynie, 2 -dno z otworami, 3 - chlorek wapni a, 4 - pokrywa

4.2.?. Mikroskopy metalograficzne

Do badań metalograficznych używa się obecnie mikroskopów optycznych, umożliwiających obserwację przy powiększeniach do około 2000 razy i mikroskopów elektronowych, powiększających kilkadziesiąt tysięcy razy.

Ćwiczenie to ma za zadanie zapoznanie studenta z najbardziej rozpowszechnionymi w krajowych laboratoriach mikroskopami optycznymi.

4.2.?.1. Oświetlacz^

dla

Ponieważ badane próbki metalowe są nieprzeźroczyste promieni świetlnych, mikroskopy metalograficzne opty

czne umożliwiają obserwację obiektu w świetle odbitym od jego powierzchni. Tym różnią się one od mikroskopów biologicznych, w których obraz dają promienie przechodzące przez preparat.

Charakterystycznym urządzeniem mikroskopów metalograficznych są oświetlacze, które służą do otrzymywania jasnego pola lub do ciemnego połą obserwacji. Oświetlacze do jasnego pola są płytkowe i pryzmatyczne a niekiedy lusterkowe.

W skład oświetlaczy wchodzą kondensory, przysłony i częśoi rzutujące pod odpowiednim kątem światło na powierzchnię obserwowaną. Promienie świetlne, pochodzące ze źródła światła, są kierowane przez oświetlacz na powierzchnię obiektu, skąd mają być odbite.

Źródło światła powinno być jak najbardziej zbliżone do punktowego.! W tym celu używane są żarówki elektryczne z odpowiednio ukształtowanym uzwojeniem oporowym, podobnie jak w lampaoh reflektorów i aparatów projekcyjnych, albo lampy łukowe.

Kondensorami są odpowiednio ukształtowane soczewki lub zestawy soczewek, które zbierają dochodzące pod różnymi kątami promienie ze źródła światła w snop promieni równoległych.

Zwykle używane są dwie przysłony, z których pierwsza nazywa się aperturową, a druga - ograniczającą pole widzenia. Mają one za zadanie:

1)    regulowanie ilości wprowadzanego światła do mikroskopu,

2)    eliminowanie promieni ugiętych,

3)    umożliwianie wykorzystania tylko najodpowiedniejszych dla mikroskopu promieni równoległych, pochodzących ze środka strumienia,

4)    nadanie strumieniowi świetlnemu odpowiedniego kształtu.

Elementem kierującym światło na szlif w oświetlaczach płytkowych jest przeźroczysta, cienka płytka najczęściej szklana. Zasada działania takiego oświetlacza pokazana Jest na rys. 4.12. Płytka jest ustawiona pod kątem 45° do kierunku biegu promieni ze źródła światła. Część światła przenikająca płytkę Jest nie wykorzystana, a część odbita, zmieniająca kierunek biegu promieni o 90° wędruje do szlifu. Odbite od szlifu promienie w kierunku odwrotnym częściowo przenikają ponownie przez płytkę i mogą być wykorzystane do obserwacji obrazu szlifu. Część tych promieni odbija się znowu od płytki i jest nie wy-