Nartowska Różnice indywidualne0021

czasowych (w ciągu miesiąca, kilku miesięcy, roku). Jest to element opisu bardzo ważny, charakteryzujący dynamikę rozwoju dziecka, zakres wyćwiczalności, dalsze możliwości rozwojowe, •

5/preferencje dziecka w zakresie samorzutnie podejmowanej aktywności, jej rodzaje i stopień organizacji, ~

6) rodzaj zajęć i zadań organizowanych przez nauczyciela, w których dziecko wykazuje zaangażowanie i właściwą motyw a-c j ę (lub jej brak);

Informacje podane w punkcie 5 i 6 mogą naświetlić lub wyjaśnić przyczyny zaobserwowanych postępów i zmian w zachowaniu zarówno korzystnych, jak i niekorzystnych,

7) sytuacje zakłócające lub organizujące (scalające) zachowanie dziecka i strukturę jego czynności oraz wywołujące pożądane lub niepożądane formy aktywności,

8) różnice, w funkcjonowaniu dziecka na terenie przedszkola i domu rodzinnego' oraz ich przypuszczalne przyczyny. Uwzględnienie powyższych punktów w zbiorczym opisie wyników obserwacji szczegółowych ułatwi nakreślenie planu działań wychowaw-ezo-dydaktycznych, jak również terapeutycznych podejmowanych w stosunku do tych dzieci, które wymagają szczególnego zainteresowania. W związku z tym proponowanych podsumowań nie wystarczy dokonać raz w roku, a tym bardziej wyłącznie w ostatniej klasie przedszkola. Co najmniej 2—3 razy w roku szkolnym należy zebrać wszystkie dane o dziecku, porównać z podsumowaniem poprzednim i wytyczyć nowy plan działania. Pomijając praktyczną wartość takiego sposobu postępowania, jest to zada-

nie pasjonujące i twórcze* inspirujące nowe sposoby postępowania, pobudzające nauczyciela do zmodyfikowanych, często odkrywczych działań, które przełamują rutynę i nudę zagrażającą każdemu w codziennej ciężkiej pracy.

Ostatni z wymienionych punktów (p. 8), ważny dla ustalenia kierunku współpracy z rodzicami, wymaga nieco innego sposobu zbierania informacji. Obserwacja kontaktów dziecka z rodzi-, cami w momencie przybycia do przedszkola lub popołudniowego powrotu do domu bądź w czasie różnych uroczystości jest na ogół niewy-Rktsfrczająca. Konieczne są częstsze i bardziej pogłębione rozmowy z rodzicami, a czasem na-Hrwet wizyty w domu dzieci wymagających naszego Bpzczególnegó zainteresowania.

2. Wywiad i rozmowy z rodzicami

W programie wychowania w przedszkolu pod-|tkreśla się znaczenie wśpółprąoy nauczycieli z rodzicami, której celem jest nie tylko lepsze poznanie wychowanka, lecz przede wszystkim wpływanie na proces, wychowawczy realizowany w rodzinie z tendencją jak największego ujednolicenia kierunku i metod oddziaływań domu i przedszkola.

Nauczyciel zainteresowany problematyką współpracy ze środowiskiem lub mający małe doświadczenie w tym zakresie ma możność korzystania z szeregu publikacji poświęconych tym zagadnieniom %

¹ Przykładowo proponujemy: M. Dmochowska, M. Du-nin-Wąsowicz: Wychowanie w rodzinie i w przed

szkolu. Warszawa WSiP 1978; A. Sawicka: Współpraca przedszkola z rodzicami. Warszawa WSiP 1974; Vademe-cum nauczyciela sześciolatków. Pod red. M. Dunin-Wąso-wicz. Warszawa WSiP 1977.