Obraz0001

Zrozumieć Unię Europejską

(około 70-75% alokacji) przy. utrzymaniu jako podstawowego kryterium poziomu produktu krajowego brutto na mieszkańca. W ramach europejskiej¹ polityki spójności powinny jednak zostać utrzymane działania dotyczące dotychczasowego Celu 2 (restrukturyzacja regionalna), przy większej koncentracji rzeczowej i terytorialnej oraz dotychczasowego Celu 3 (kapitał ludzki i rynek pracy), przy szerszym zakresie orientacji na realizację Strategii Lizbońskiej. Działania podejmowane w tym zakresie powinny mieć wyższy niż dotąd poziom współfinansowania przez beneficjentów. W przypadku Celu 1 dla wypadających z systemu pomocy powinny zostać zachowane mechanizmy pomocy europejskiej (phasing out), gdyż gwałtowne wyeliminowanie pomocy europejskiej, może prowadzić do negatywnych zjawisk w regionach beneficjentów i zaprzepaszczania wielu dotychczasowych efektów polityki spójności. W przypadku regionów, które utraciłyby status obszarów Celu 1 wskutek tzw. efektu statystycznego wynikającego z rozszerzenia Unii Europejskiej, powinny zostać zachowane w znaczącej części przywileje obszarów Celu 1. Istotne jest jednak, aby skala transferów w euro na jednego mieszkańca dla obszarów najbiedniejszych była większa niż do regionów tzw. efektu statystycznego. Obszary peryferyjne o niskiej gęstości zaludnienia powinny pozostać beneficjentami europejskiej polityki spójności, mimo że PKB na mieszkańca w północnej Szwecji i Finlandii jest. wyższy niż przeciętny w Unii Europejskiej.

Struktura alokacji na fundusze strukturalne i Fundusz Spójności powinna umożliwić w nowych krajach członkowskich wykorzystanie około 1/3 środków jako Fundusz Spójności i około 2/3 jako fundusze strukturalne. Wyższy udział Funduszu Spójności w nowych państwach członkowskich w porównaniu z dotychczasowymi krajami kohezyjnymi jest uzasadniony zaległościami mającymi miejsce w tych krajach w zakresie infrastruktury transportowej i środowiskowej. Jako kryterium alokacji środków Funduszu Spójności powinien zostać zachowany Produkt Narodowy Netto. W przypadku funduszy strukturalnych sytuacja jeszcze nie dojrzała do powołania jednego funduszu, a w najbliższym okresie programowania należy raczej dążyć do lepszej koordynacji działań poszczególnych funduszy niż je likwidować.

Należy rozważyć powołanie nowej generacji Inicjatyw Wspólnoty w latach 2007-2013^ Doświadczenie pokazuje, że bufl^gj działań podejmowanych w ramach 'dotychczasowej inicjatywy . ŁNTERREG powinien zostać znacząco, zwiększony. 'System polityki spójności Unii Europejskiej powinien wykorzystać pozytywne doświadczenia dotychczasowych Inicjatyw Wspólnoty; w przypadkuSEQUAL - uwzględniając dodatkowo problem nierównego dostępu do wykształcenia (przede wszystkim* na "ółiszarach wiejskich),, w przypadku jURBAN, - uwzględniając dodatkowo problejjiy restrukturyzacji drięlnic-blokowisk,, w przypadku! LEADER ^działając w kierunku większego zaktywizowania,społeczności lokąlnycFną rzecz rbzwoju obszarów wiejskich. W nowym okresie programowania powinny być finansowane prace studialne nad nową edycją Europejskiej Perspektywy Rozwoju

ms

Trias trzennego, uwzględniające nowy kształt terytorialny Europy i definiujące warunki spójności terytorialnej Europy po rozszerzeniu.

Kluczowe znaczenie dla efektywności .polityki spójności mają działania podejmowane w ramach innych polityk Wspólnoty. Dlatego^; bardzo pozytywnie ocenia się zmiany już dokonane w tytule: rolnictwo, polegające na przesunięciu działań i środków na związane z rozwojem obszarów wiejskich. Zmiany te powinny być kontynuowane w kolejnym okresie programowania. Jeszcze większy wysiłek powinien zostać skierowany na zintegrowanie tych działań z systemem polityki spójności. Ewolucja polityk Wspólnoty prowadziła do stopniowego zbliżania polityki spójności i polityki konkurencji. Dlatego Polską stoi na stanowisku konsekwentnego wprowadzania i egzekwowania wspólnotowych zasad dopuszczalności pomocy publicznej w kolejnym okresie programowania^

Niezmiernie' istotne dla maksymalizacji efektywności polityki spójności jest zorientowanie poszczególnych działań i projektów na badoWfflfe siły feonkurencyj-,, nej regiririOWf a ograniczanie tradycyjnych działań o charaktepżg .wyrównawczym. Dlatego nawet^regionacK mtjbiedniejszych! powinny,być.podejmowane (wybiera-ne) działania o największych efektach mnożnikowych, a regulację prawne dotyczą-., ce funduszy powinny rozpowszechniać taką orientację. Powinny temu sprzyjać także działania rozpowszechhiające :najlepsżlTpraktyEL;, System polityki spójności powinien również wspierać w pewnym zakresie działania służące wsparciu badań, rozwoju i innowacyjności, umożliwiając uczesmictwo wszystkich regionów i krajów, także zapóźnionych w rozwoju, w procesie budowania gospodarki opartej ną wiedzy, jako ważnego komponentu Strategii Lizbońskiej.

System polityki strukturalnej Unii Europejskiej powinien zostać uproszczony. Niezbędne zmiany obniżające poziom biurokracji procedur nie powinny prowadzić do obniżenia wysokich standardów dotyczących monitoringu i ewaluacji środków publicznych, bowiem podatnik europejski musi mieć pewność, że środki funduszy europejskich są wydawane racjonalnie i efektywnie. Okresy niezbędne na procedo-wanie różnorodnych dokumentów przez Komisję Europejską powinny zostać skrócone. Wydaje się celowe, aby w ramach instytucjonalnego układu wypracowującego założenia polityki strukturalnej na lata 2007-2013 powołać zespół roboczy z udziałem państw członkowskich, który zaproponowałby konkretne rozwiązania dla uproszczenia procedur, w tym ewentualne zmiany w określonych regulacjach.

W polityce regionalnej Wspólnoty powinny zostać w szerszym zakresie uwzględnione regiony jako partnerzy procesu wdrażania środków funduszy strukturalnych. W, pyzypadku Polski wyrazem tego powinno być przyjęcie modelu szesnastu regionalnych programów operacyjnych (dla hJUTS Ii) oraz"¹zwiększenie udziału alokacji na regionalne"programy ’operacyjne w porównaniu z sektorowymi programami operacyjnymi.

Warunkiem pozytywnej odpowiedzi na nowe wyzwania, przed którymi stoi Unia Europejska składająca się z 25 (lub więcej) państw, jest zwiększenie budżetu polityki spójności do poziomu co najmniej 0,45% PKB Unii Europejskiej. Powinno