Obraz (10)

obrotu czopa 8, moment zgodny z kierunkiem obrotów tego czopa jest zanurzony w wodzie znajdującej się w menzurce 14.

Rys. 1.6. Schemat stanowiska do pomiaru momentu tarcia w łożyskach ślizgowych; 1 — silnik, 2 — oscyloskop, 3 — przekładnia pasowa, 4 — łożyska toczne, 5 — tarcza impulsowa, 6 — sprzęgło, 7 — panewka, 8 — czop łożyska, 9 — wrzeciono, 10 — wrzeciono, 11 — łożyska toczne, 12 — cięgno, 13 — ciężarki, 14 — menzurka, 15 — elektroniczny licznik obrotów

Prędkość obrotowa wafka 10 mierzona jest za pomocą elektronicznego licznika obrotów 15. Licznik składa się z tarczy 5, oświetlacza, fotodiody, wzmacniacza i częstościomierza. W tarczy 5 wykonano 10 otworów, symetrycznie rozmieszczonych na obwodzie okręgu. Częstotliwość otrzymywanego sygnału jest wprost proporcjonalna do prędkości obrotowej silnika.

Do panewki i czopa doprowadzone jest niewielkie napięcie elektryczne. Dzięki temu, na oscyloskopie 2, możliwe jest zaobserwowanie chwili, w której czop przechodzi ze stanu bezpośredniej współpracy z panewką (tarcie mieszane) do stanu pracy bezstykowej (warunki tarcia płynnego).

Początkowo, przed wprawieniem czopa w ruch obrotowy, obciążniki zaczepione do końców cięgna 12 znajdują się w stanie równowagi, gdyż żaden z nich nie jest zanurzony w wodzie. Jeżeli czop 8 zacznie się obracać, to moment tarcia w badanym łożysku wywoła obrót krążka 7 w tym samym kierunku, w którym obraca się czop. Nastąpi zachwianie równowagi między obciążnikami. Objawi się to zanurzaniem jednego z nich w wodzie do takiej głębokości h> przy której moment tarcia w badanym łożysku będzie zrówno-

16