PICT2647 (2)

■ ^: V    2#

się w charakterystycznym dla powieści potzczecińskitj zespole cech konstrukcyjnych:

1.    Konieczność wiązania treści propagowanych z systemem funkcjonujących stereotypów społecznych prowadzi w powieści socrealistycznej do preferowania takich środków stylistyczno* -kompozycyjnych, które w maksymalnym stopniu warunek ten spełniają. Są nimi przede wszystkim rozmaite struktury kliszowe, w swoisty sposób utrwalające tradycyjne i zdroworozsądkowe formy postrzegania świata. Klisze jako elementy planu wyrażania są ekspresją kategorii epistemologicznych o charakterze stereotypów. Stanowią one także nośnik wiedzy potocznej, potocznej logiki, rozpowszechnionych mniemań, co czyni je instrumentami niezwykle skutecznymi perswazyjnie. Użycie konstrukcji kliszowych sugeruje akceptację systemów ocen i wartości wyznawanych przez odbiorcę. Oznacza niekwestionowanie jego stereotypowej wizji świata. Stałe podkreślanie przez nadawcę aprobaty opinii czytelniczych określić można jako chwyt identyfikacji. Pozwala on m.in. włączyć obraz nowej rzeczywistości społeczno-politycznej do repertuaru sytuacji znanych odbiorcy i aksjologicznie jasnych.

2.    IJąsada^re^pLęktoyząnia^J^

skłania, do wykOT^gtąnia^y^konsjj^JOwanm^wypąwiedzi^wyłą^^ niejjkłą&pw Utera^ich^mocno ^s^nwe^jona^zow^ych^dgferze _znanych NaznaczanEo^utwory znamionami kiczu. Powieść socrealistyczna przechwytuje bowiem golowe rozwiązania^tylistyczne. odczuwane pgwsze^nie_jako modele ^obreg^MSisapia”, oraz wy-próbowane_śro3^^^yposażpn^^kpnotacje^a^tystyczności^,’^M. Są to m.m. ngfifihanicąiie włączane do powieści tradycyjne wątki oparte na schemacie miłości z przeszlcódamiTTSSotywy melodramaty czne czy opisy przyrody utrzymane w młodopolskiej manierze stylistycznej. Zasada ta ma wiele wspólnego z dyrektywą łączenia propagandowych treści z systemem stereotypowych wyobrażeń.-W obu wypadkach chodzi bowiemo użycie środków gwarantujących łatwość porozumienia <¹Tlzjawisko kiczu me jest

1

Zob. U. E c o, A Theory of Semiotics, Bloomington 1876, s. 878.

** Zob. A. Bereza, Szablon stylistyczny w tzw. prozie popularnej* Iw zbiorze:] Styl i kompozycja, pod red. J. Trzynadlowaklego, Wrocław 1965, 0, 247, 274.