PwTiR149

296 Rozdział 9

ustawy o usługach turystycznych oraz prowadzić działalność zgodnie z ustaleniami tej ustawy. Nie sposób przecież zaprzeczyć, że dzieci i młodzież szkolna uczestnicząca w takich formach wypoczynku wyjazdowego, jak kolonie, obozy, zimowiska itp., to są turyści w rozumieniu ustawy o usługach turystycznych. Jedynie szkoły i inne placówki oświatowe działające w celach niezarob-kowych oraz inni organizatorzy wypoczynku organizujący nie dla zysku kolonie, obozy, zimowiska i inne tzw. placówki wypoczynku nie podlegają ustaleniom ustawy o usługach turystycznych. Jednak nie zwalnia to od profesjonalizmu w organizacji wycieczek szkolnych oraz przestrzegania wymagań związanych z bezpieczeństwem ich uczestników. Praktyka wykazuje, że brak wyraźnych barier dla działalności w tym zakresie nieprofesjonalnych organizatorów turystyki szkolnej i od lat działa tzw. szara strefa w tej dziedzinie i co więcej powiększa się.

Wskazany akt wykonawczy wymaga wręcz zasadniczych zmian, a przede wszystkim należy ustawowo uregulować zagadnienia zawierania i wykonywania umowy o korzystanie z placówki wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej. Jest to tzw. materia ustawowa i tylko akt normatywny rangi ustawy może ustalać szczególne rozwiązania prawne w tym zakresie, ograniczające zakres zastosowania ustawy o usługach turystycznych z 1997 r. Jeśli wskazana umowa ma być odrębnym typem umowy, to wymaga to wyraźnego ustawowego unormowania i w szczególności określenia postanowień przedmiotowo istotnych tej umowy. Obecnie umowa o korzystanie z placówki wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej jest zawierana na podstawie formularza ustalonego w załączniku nr 2 do rozporządzenia MEN z 1997 r. Ten wzór nazwany kartą kwalifikacyjną uczestnika wypoczynku to wyjątkowo nieudany produkt urzędniczej wyobraźni, wykazujący brak elementarnej wiedzy z zakresu prawa cywilnego. Ważny element wskazanej karty stanowi wniosek rodziców lub opiekunów o skierowanie dziecka na placówkę wypoczynku, będący w istocie swoistą postacią oferty. Inny zaś punkt tej karty kwalifikacyjnej to tzw. decyzja o kwalifikacji uczestnika, prowadząca do zakwalifikowania i skierowania dziecka do udziału w określonej placówce wypoczynku, a zarazem oznaczająca brak przeciwwskazań zdrowotnych. Taka decyzja oznacza przyjęcie oferty przez organizatora wypoczynku i zawarcie omawianej umowy. W razie odmowy skierowania danego dziecka na placówkę wypoczynku omawiany formularz przewiduje podanie na piśmie powodu takiej decyzji. W takiej sytuacji do zawarcia umowy oczywiście nie dochodzi.

Umowa o korzystanie z placówki wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej jest umową odpłatną. Rozporządzenie MEN z 1997 r. przewiduje, że wysokość opłat wnoszonych przez uczestników ustala organizator wypoczynku. Na organizatorze ciąży obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków wypoczynku oraz szereg innych obowiązków organizacyjnych i administracyjnych, które są omówione w punkcie 2 i 5 rozdziału 4 podręcznika. Nadzór nad przestrzeganiem tych wymagań przez organizatorów wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej sprawuje właściwy miejscowo kurator oświaty. W razie stwierdzenia prowadzenia placówki wypoczynku w sposób niezgodny z obowiązującym prawem organ ten podejmuje decyzję o zawieszeniu funkcjonowania danej placówki lub jej zlikwidowaniu, co w konsekwencji wywiera bezpośredni wpływ na wykonanie zobowiązań powstałych z zawartych umów

0    korzystanie z tej placówki wypoczynku. Stwarza to podstawę prawną do zgłaszania wobec organizatora wypoczynku roszczeń o zwrot całości lub części uiszczonych opłat oraz roszczeń odszkodowawczych. Znajdują wtedy zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego, dotyczące niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.

9.21. Umowa ubezpieczenia w turystyce i rekreacji

Umowa ubezpieczenia ma wyjątkowo duże znaczenie dla rozwoju turystyki

1    rekreacji, co wciąż nie jest należycie doceniane zarówno przez organizatorów turystyki, pośredników turystycznych, organizatorów rekreacji, uczestników imprez turystycznych, uczestników rekreacji, indywidualnych turystów, jak i samych ubezpieczycieli. Ci ostatni dopiero pod koniec lat dziewięćdziesiątych XX w. zaczęli rozwijać swoje oferty ubezpieczeń turystycznych, proponując szereg nowych rodzajów takich ubezpieczeń, występujących samodzielnie lub w specjalnych pakietach, jak np. Assistance Tourist, Wojażer, czy Warta Travel.

Umowa ubezpieczenia jest uregulowana w kodeksie cywilnym, a dopełniające regulacje ubezpieczeniowe znajdują się w uchwalonym w 2003 r. pakiecie, który tworzą ściśle powiązane ze sobą następujące ustawy:

•    o działalności ubezpieczeniowej;

•    o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych;

•    o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych;

•    o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

Wymienione ustawy weszły w życie w zasadzie z dniem i stycznia 2004 r., powodując zmiany w wielu ustawach, w tym w kodeksowej regulacji umowy ubezpieczenia oraz w ustawie o usługach turystycznych z 1997 r. W tej ostatniej ustawie został dodany przepis, który wyraźnie zaliczył umowę ubezpieczenia na rzecz klientów zawieraną przez organizatora turystyki lub pośrednika turystycznego do umów ubezpieczenia obowiązkowego. Sama regulacja tej kwestii w ustawie o usługach turystycznych nie jest całkiem jasna, ale jednak intencje ustawodawcy w tej sprawie były jednoznaczne i znalazły wyraz w uzasadnieniu rządowego projektu ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Trzeba podkre-