s116 (3)

prosta broń jest w codziennym użyciu wyłącznie w odległych zakątkach świata, takich jak Papua-Nowa Gwinea. Zdziwiło mnie, jak bardzo skuteczne jest to urządzenie. Zasada działania procy jest prosta: odpowiedniej wielkości, okrągły otoczak umieszczamy w skórzanej patce, do której przymocowane są dwa rzemienie. Jeden z nich ma na końcu pętlę, którą zakłada się na kciuk miotającej ręki, na końcu drugiego zaś zawiązany jest węzeł umożliwiający pewne uchwycenie rzemienia dłonią. Kiedy kamień jest już umieszczony w procy, robi się nią nad głową kilka energicznych obrotów działając na pocisk siłą odśrodkową. W odpowiednim momencie wypuszcza się z dłoni rzemień z węzłem wyrzucając kamień z ogromną siłą w kierunku celu. W czasie polowania będziesz miał czas wykonać procą jeden, najwyżej dwa obroty przed wypuszczeniem pocisku. Twoje ruchy bowiem spłoszą zwierzynę. Oczywiście osiągnięcie wprawy w posługiwaniu się procą wymaga ćwiczeń, lecz jeśli będziesz wytrwały, to nauczysz się nią władać tak, że powalisz nawet największych przedstawicieli drobnej zwierzyny. Procę najlepiej jest zrobić z dobrze zmiękczonej surowej skóry, ale można ją również upleść z włókien roślinnych.

Bolas. Powszechnie używane przez myśliwych w rejonach arktycznych, stosowane jest głównie do polowania na ptactwo wodne: kaczki, gęsi i mewy. Wykonuje się je przymocowując od trzech do ośmiu ciężarków do metrowej długości rzemieni, które łączy się ze sobą. Najlepiej połączyć je razem, tak by powstał uchwyt, który potem owija się czymś tworząc rodzaj giętkiej rączki. Ciężarki można wykonać z drewna, kości lub kamieni zawiniętych w kawałki skóry. Żeby uniknąć poplątania się rzemieni, myśliwy nosił bolas zwisające swobodnie, podwiązane w formie łatwo rozwiązującej się pętli. Kiedy chciał go użyć, wystarczyło, że pociągnął za ciężarki i węzeł znikał, a rzemienie były proste i niesplątane. Używano bolas miotając nim w stado ptaków znajdujące się na lądzie lub wodzie, gdzie była największa szansa uderzenia lub omotania nim ptaka. Często zdarza się tym rodzajem broni trafić więcej niż jeden cel naraz.

Kije do miotania. Innym rodzajem broni powszechnie używanej na całym święcie jest kij, którym się rzuca. W Anglii miotane kije były jedną z klasycznych odmian broni używanej przez kłusowników. Działające cicho i skutecznie, są łatwe do ukrycia, kiedy nagle pojawi się leśnik. Kształty kijów do miotania są różne w zależności od ich przeznaczenia. Mogą one wyglądać jak angielski kij przypominający maczugę lub tak jak aborygeński bojowy, niepowracający ciężki bumerang. W czasie moich podróży poznałem aż osiem różnych sposobów użycia miotanych kijów, ale przede wszystkim stosuje się dwie podstawowe metody. Pierwsza z nich wymaga użycia kija, którego jeden koniec jest cięższy i polega na takim sposobie rzucania, by kij przyszpilił ofiarę, uderzając jak pocisk wystrzelony z broni palnej. Sposób drugi opiera się na użyciu kija, który jest równomiernie wyważony, a czasem ma jeszcze aerodynamiczny kształt. Takim kijem rzuca się w ten sposób, by obracał się on wokół swego środka ciężkości, tak jak śmigło helikoptera. Możesz wypracować swoją własną technikę opartą na tych dwóch sposobach, ale pamiętaj, że rzut musi być szybki jak błyskawica. Przyszpilająca technika lepiej nadaje się do użycia w gęstym poszyciu. Widziałem kiedyś leśnika, który trafił takim kijem królika ukrytego w samym środku kępy jeżyn. Na otwartej przestrzeni lepiej zdają egzamin wirujące kije.

Włócznie i oszczepy. Opisana do tej pory broń zaspokoi Twoje potrzeby w dziewięćdziesięciu procentach wypadków. Jednakże w czasie trwającej długo walki

0    przetrwanie w dziczy lub podczas wędrówki przez obszary, na których żyją niebezpieczne zwierzęta, możesz potrzebować doskonalszej broni. Najlepiej sporządzić sobie włócznię. Jej wielką zaletą jest to, że umożliwi Ci ona zabicie większych zwierząt, które mają duże zapasy tłuszczu podstawowego elementu diety ludzi, którzy walczą o przetrwanie.

Włócznie można podzielić na dwa rodzaje: właściwe włócznie, którymi włada się z ręki, i oszczepy, które służą głównie do miotania. Chociaż od biedy jedne mogą zastąpić drugie, to mają one zupełnie inną konstrukcję. Drzewca włóczni są ciężkie i mocne, a ich długość zależy od rodzaju zwierzyny, na którą masz zamiar polować, i od stosowanej techniki łowieckiej. Oszczepy ważą mniej, co umożliwia rzucanie nimi.

Najprostszą włócznię można wykonać z odpowiedniej wielkości kawałka drewna zaostrzonego i ewentualnie utwardzonego w ogniu z jednej strony. W porównaniu ze współczesną bronią myśliwską jest to toporny i okrutny przyrząd do zabijania, lecz łatwość, z jaką można go wykonać, czyni z niego użyteczną broń. Nasi dawni przodkowie radzili sobie właśnie w ten sposób. Twarde drewno, nadające się dobrze do tego celu, ma cis. Żeby zmniejszyć cierpienia ofiary i uczynić włócznię dużo bardziej skuteczną w działaniu, musisz dorobić do niej jakiś ostry grot, najlepiej mający tnące krawędzie. Możesz go wykonać z rozmaitych materiałów, takich jak drewno, kamień, kość lub poroże (patrz rozdział Wyroby z kamienia i kości).

Kształt grotu jest uzależniony od tego, na jaką zwierzynę masz zamiar polować

1    od rodzaju włóczni. Włócznie do zadawania ciosów z ręki powinny być wyposażone w szeroki grot o ostrych, tnących krawędziach. Nawet wtedy, żeby skutecznie ich użyć, trzeba dysponować dużą siłą. Oszczepy należy uzbroić w opływowy grot, który będzie w stanie wniknąć głęboko w ciało ofiary, nawet przy rzucie z bardzo dużej odległości. Najlepszym sposobem użycia włóczni jest oczekiwanie na zdobycz w zasadzce. Jest to niestety bardzo czasochłonne i na ogół nie daje wyników, chyba że potrafisz dobrze się zamaskować i wykonać szybki atak. Oszczep może dosięgnąć zwierzę, nawet jeśli się niespodzianie na nie natkniesz (także w gęstym poszyciu), chociaż prędkość i zasięg tej broni są dość ograniczone. Dla pierwotnego człowieka był to problem, z którym oczywiście poradził on sobie i wymyślił bardziej wyrafinowaną broń.

Udoskonalona broń myśliwska

Za chwilę poznasz najpowszechniej używane przez pierwotnych łowców urządzenia będące jakościowym skokiem naprzód po długim okresie, w którym posługi-

117