skanuj0011

414 ^r.' eczysław Malewski - Andragogika i jej metodologiczne dylematy jako dyscypliny ra_ •: e

ją się te procesy i zjawiska, które eksplikuje jej definicja. Wielość i odmienr. :-Ą poszczególnych definicji pozwala stawiać w centrum uwagi pewien wybnadj aspekt edukacji dorosłych i prowadzić jego eksplorację w tym obszarze prai.wia edukacyjnej, w którym jest on empirycznie spełniony. Fakt, iż badacze pos:... ją się odmiennymi definicjami nie oznacza, iż różnią się w pojmowaniu i>: oświaty dorosłych. Aspektowe definicje pola badawczego andragogiki pozwą j-ją odkrywać w jego obrębie wiele subświatów edukacyjnych, które - choć wzajemnie komplementarne - stawiają w centrum uwagi coraz to inne, jakości : i odmienne problemy badawcze.

Konstytuowanie się pola badawczego andragogiki jako obszaru złożor.eg(| z pytań i problemów stwarza nadzieję na dynamizację jej rozwoju. Dzieje t tak, gdyż różnorodność pytań wymaga posługiwania się wieloma teoriami palikowymi ze wszystkich dyscyplin nauk społecznych. Z kolei, zróżnicowań z teorii naukowych będzie za sobą nieuchronnie pociągać metodologiczne rożn -cowanie się badań empirycznych, owocując wieloparadygmatycznym rozwoje-^ andragogiki.

Przeprowadzona analiza wykazała, że współcześni badacze różnią >■ pojmowaniem przedmiotu badań andragogiki. Dla jednych, wyznających necn -zytywistyczną doktrynę naukowości, oświata dorosłych jest realnie istnieje.: rzeczywistością złożoną z równie realnych subdziedzin, np. oświata rolni.:, kształcenie kursowe, rekreacja i wypoczynek, samokształcenie itd. Dla drugica jej obszar badawczy konstytuują pytania i problemy, na które poszukują odn > wiedzi poprzez badanie różnych form oświaty rolniczej, kształcenia kursów ., samokształcenia itd. Niekiedy wszystkie te rodzaje edukacji badają łącznie.

W mitologicznej płaszczyźnie metodologii badań andragogicznych ścf-;-ją się ze sobą dw ie opcje, przedmioto-centryczna i problemo-centryczna. Uzasadnioną wy daje się hipoteza, że dalszy rozwój andragogiki zależeć będzie :: tego. która z nich stanie się płaszczyzną konsensusu większości badaczy.

2. Płaszczyzna epistemologiczna:

wiedza instrumentalna czy emancypacyjna?

Ważną cechą myśli pozytywistycznej była jej orientacja praktyczna. Prawa przyczynowe orzekające o zależnościach między elementami składowymi rze-czywistości miały stanowić podstawę do prognozowania stanu tych element: * w przyszłości, a w dalszej kolejności, do manipulowania nimi zgodnie z załóż :-nym przez człowieka planem. W ten sposób nauki społeczne miały stać się instrumentem intencjonalnego przekształcania świata, źródłem racjonalnej orgar. -zacji życia społecznego, rozwoju i postępu. Pozytywistyczne marzenie o naukowym zreformowaniu świata społecznego zgodnie z kanonami naukowej