skanuj0014 (252)

że natrafiamy na trudności vymienionych typów skał ze /czy to np. tzw. tufów, które j) osadzonymi następnie jak

lie części skorupy ziemskiej, • wa, termin grunt.

' podręczników, dotyczących znacznie między sobą. Obo-ana PN-86/B-02480 „Grunty iia” podaje następującą defi-

y ziemskiej współdziałająca t lub służąca jako tworzywo sama norma rozróżnia grun-gicznych i grunty nasypowe człowieka. W tym ujęciu, mych autorów, „grunt” jest

•    skorupy ziemskiej, która cznie zawężonym w stosun--02480 uwzględnia pojęcie

•    rozumieć skały lite, a więc

nakże nauki takie, jak: niewyłącznie ośrodkiem złożo-b części organicznych, nie ż środowisko inżynierskie ie ośrodek. Należy również różnych celów w inżynierii    f

lazywane „materiałami ka-    !

iejsza jest definicja podana    .

i

jącą w podłożu lub otocze-> górniczego), która współ-:ktem współdziałać z tym

w skorupie ziemskiej tylko    i

minerały nazywamy s k a -e ziemskiej w bardzo nie-

h typów skał ma charakte-h. Niektóre z tych minera-we wszystkich typach skał

i

i

Minerały skałotwórcze charakterystyczne dla typu skały o określonej genezie stanowią na ogół zasadniczą część masy skalnej. Stosunki procentowe zawartości poszczególnych rodzajów minerałów mogą się jednak bardzo zmieniać w obrębie jednego typu genetycznego.

Rozpoznawanie minerałów skałotwórczych pozwala na umieszczenie badanej skały w systematyce i określenie jej nazwy.

2. MAKROSKOPOWE OZNACZANIE MINERAŁÓW

Makroskopowe oznaczanie minerałów polega na badaniu ich podstawowych własności fizycznych, a niekiedy i chemicznych, najprostszymi metodami, jakie możemy zastosować oglądając bezpośrednio, np. w terenie, minerały nie uzbrojonym okiem tj. bez użycia mikroskopu.

Z licznych własności fizycznych minerałów dla makroskopowego rozpoznania najważniejsze są następujące cechy: barwa, rysa, przezroczystość, połysk, twardość, łupliwość, postać skupienia i pokrój kryształów.

2.1. Własności chemiczne minerałów

Minerały mogą mieć bardzo różnorodny skład chemiczny. Te, które są wolnymi pierwiastkami (np. miedź rodzima lub siarka rodzima), mają wzory proste. Natomiast minerały, które składają się z kilku pierwiastków w różnych stosunkach ilościowych — mają wzory chemiczne dość skomplikowane.

Najważniejszą rolę wśród minerałów skałotwórczych odgrywają krzemiany i glinokrzemiany.

Skład chemiczny minerałów określa się na podstawie analizy chemicznej i przedstawia w sposób najprostszy, np.:

ortoklaz    KAlSi₃0₈,

magnetyt    Fe₃0₄.

Wzory tych samych minerałów można również przedstawić w postaci tlenków: ortoklaz    I^O • AlĄ • 6 Si0₂,

magnetyt    FeO • FeĄ.

Własności chemiczne minerałów zależą bezpośrednio od składu chemicznego. Większość minerałów skałotwórczych nie reaguje z pospolitymi odczynnikami chemicznymi, z tego też powodu w terenie nie można przeprowadzać badania własności chemicznych minerałów. Tylko nieliczne minerały reagują z kwasem solnym (HC1), który można zastosować w terenie. Do nich należy przede wszystkim minerał zwany kalcytem.

9