skanuj0084

176 Programy resocjalizacyjne STOP i „Respect”

zdolni do tego, aby zrozumieć istotę zła, które czynią, a przez to pozba-i wieni są możliwości poprawy, która nastąpić może tylko dzięki dokładnemu zrozumieniu krzywdy, jaką wyrządza się ofiarom oraz w oparciu o szczegółową analizę przyczyn sprawstwa swych czynów. Podobne opinie nie tylko pogłębiają obniżone poczucie własnej wartości u tego rodzaju przestępców, lecz także prowadzą do przekonania, że jedynym sposobem rozwiązania szkodliwości czynów tego typu jednostek dla społeczeństwa jest dostatecznie długa izolacja tych ludzi od społeczeństwa, bez konieczności zajmowania się ich resocjalizacją.

Thomas P. Keating (2000), mówiąc o intensywnej pracy nad podwyższeniem samooceny poddawanych resocjalizacji przestępców (czyli odbudowy szacunku do siebie) w programie „Respect”, powołuje się na znaną myśl wielkiego niemieckiego poety i myśliciela Johanna Wolfganga Goethego: „Biorąc ludzi takimi, jakimi oni są - czynimy ich gorszymi. Jeżeli natomiast potraktujemy ich, jakby byli takimi, jakimi być powinni - sprowadzamy ich do tego, na co zasługują”.

Oddziaływania resocjalizacyjne programu „Respect” oparte są na czterech podstawowych zasadach, stanowiących podwaliny całego jego systemu.

Pierwszym, by tak rzec, filarem jest zasada, że poddawany resocjalizacji podopieczny ma być podmiotem, a nie przedmiotem oddziaływań resocjalizacyjnych! Zwykle to osoba prowadząca resocjalizację, jako posiadająca doświadczenie i wiedzę na temat zachowań człowieka, wyznacza cele i sposoby postępowania podopiecznemu. W systemie oddziaływań programu „Respect” sprawa ma się zupełnie inaczej - osoba prowadząca resocjalizację ma nie tylko za zadanie dokładnie poznać przeszłość swych podopiecznych, lecz przede wszystkim wyzwolić w nich potrzebę pracy nad sobą w celu samodoskonalenia się, a następnie dokładnie wysondować w jaki sposób ów podopieczny zamierza pracować nad sobą, aby przezwyciężyć negatywne strony swego zachowania. A więc jest to znana zasada, że najlepszym terapeutą w przypadku wszelkich osób uzależnionych (a - jak pamiętamy - przestępstwo na tle seksualnym stanowi jedną z bardzo trudnych do wykorzenienia form uzależnień) jest sam uzależniony, i to nie tyle dla siebie samego, ile przede wszystkim dla innych, podobnie jak on uzależnionych.

Drugim filarem programu „Respect” są rytuały. Mają one stanowić u poddawanego resocjalizacji impuls do przejścia od etapu zrozumienia własnych niedoskonałości do wysiłków zmierzających do ich poprawy.

Łączą one w sobie powtarzalność określonych czynności z potrzebą ich zmiany na lepsze! Rytuały te mają kilka bardzo ważnych znaczeń, zarówno symbolicznych, jak i konkretnych. Przede wszystkim oznaczają one przejście z jednego, niższego stanu, w stan wyższy, bardziej pożądany. Są często nazywane rytuałami przejścia (rite de passage). Wywołują bardzo silne przeżycia emocjonalne, co ma szczególne znaczenie w przypadku osób opóźnionych w rozwoju umysłowym, które najczęściej przeżywają swoje problemy życiowe w sposób mniej dojrzały niż wynikałoby to z ich wieku. Rytuały można nieustannie wzbogacać o przeróżne doznania zmysłowe - wizualne, słuchowe czy smakowe, składające się na fizyczne przypieczętowanie etapów dojrzewania psychicznego. Ze względu na wskazane właściwości rytuałów, w programie „Respect” przesycono nimi poszczególne fazy oddziaływań resocjalizacyjnych. Każdy etap postępu w procesie resocjalizacji, każdy krok w kierunku poprawy celebrowany jest licznymi czynnościami, które mają charakter zabiegów rytualnych!

Filar trzeci to praca polegająca na stymulowaniu podopiecznych poprzez techniki wielozmysłowego uczenia się (Multi-Sensory Leaming Techniqu.es). Jak bowiem podaje Coline Rosę (1985), zapamiętujemy 20% tego, co przeczytaliśmy, 30% tego, co usłyszeliśmy, 40% zdarzeń, które oglądaliśmy, 50% tego, co przekazaliśmy innym i 60% czynności wykonywanych fizycznie. Zapamiętujemy zaś aż 90% tego, co jednocześnie widzimy, słyszymy, wypowiadamy i robimy! Fenomenem właściwego, tzn. szybkiego i trwałego uczenia się rządzi inna jeszcze prawidłowość, a mianowicie, że każdy z nas ma różną podatność na uczenie się różnych treści, dążeń i czynów. Wyróżnia się różne postacie inteligencji. Można mówić o inteligencji cielesno-zmysłowej, matematyczno-logicznej, wzro-kowo-przestrzennej, językowej, społecznej czy muzycznej (por. Gardner, 1983). Z tego względu oddziaływania w ramach programu „Respect” nastawione są na owo wielozmysłowe uczenie się pozwalające na skuteczne, czyli szybkie i trwałe przyswajanie przez uczestników nowych umiejętności, zręczności i nawyków.

Czwartym filarem programu „Respect” jest bardzo intensywna praca nad przywróceniem wiary w siebie przez każdego z uczestników tego programu, wiary w to, że podejmowane działania dadzą oczekiwany skutek. Wiara w skuteczność własnych działań, w swoją siłę przebicia - jak stwierdza cytowany już Bandura - stanowi niezbędny warunek samodoskonalenia i opartego na nim rozwoju psychicznego jednostki. Autor ten