skrypt 36

-37-

Skrypt

prowincjonalizmy. Poeta wykorzystał arsenał barokowej stylistyki, sięga po ostre środki wyrazu. Krytykował tak2e role kobiet. Pociej wystąpił jako świetny staropolski stylista nic tylko w zakresie tematyki teologiczno - moralnej, ale również jako bystry obserwator toczącego się wokół życia społeczno obyczajowego i religijnego. Pisarz odmalowuje to życie trafnie, barwnie, niekiedy nawet dosadnie i rubasznie, nie bez skłonności do wyostrzania i przesady, z zacięciem satyrycznym.

Twórczość polemiczna Pociej i jego działalność na rzecz unii stały się przedmiotem krytyki ze strony prawosławnych. Sytuacja skomplikowała się. gdy metropolita Pociej siłą zajął prawic wszystkie cerkwie w Wilnie wraz z troickim i brackim monasyrem, wypędzając z niego prawosławnego archimandrytę Senczyłę. Zorganizowano wówczas próbę zamachu na Procicju.

Mirosława / lale tuła

20. Barokowe gatunki w ukraińskiej poezji

Wiadomości ouólne

Barok ukraiński trwał od roku 1622 (wydanie w języku staroukraińskim „Wiersza na pogrzeb Sahajdacznego” Kasjana Sakowicza) do 1794 roku (śmierć jednego z najwybitniejszych poetów epoki - Hirhorija Skoworody).

Barok ukraiński można zasadniczo podzielić na trzy podetapy: wczesny barok (1622-1660; są to początki poezji barokowej, w której przedstawianie świata i występujące wątki są bliższe renesansowi), dojrzały barok (1660-1720; na ten okres przypada rozkwit poezji oraz twórczość ł.azarza Baranowicza, Iwana Wełyczkowskicgo i Klcmcntija Zimowiwa) oraz na późny barok (od połowy XVIII wieku do roku 1794; w' tych latach tworzy Skoworoda, rozwija się latopisarstwo kozackie, następuje ponowienie stosunków z. Rosją).

Ukraińskie barok charakteryzuje przede wszystkim synkretyzm tematyczny. Z braku w historii Ukrainy właściwej formy Renesansu (nie rozwinął się tak jak w Polsce czy Włoszech) nastąpiło połączenie motywów antycznych z mitologią oraz z tematami chrześcijańskimi.

Kolejnymi cechami jest wielojęzyczność utworów' barokowych, pisano bowiem w języku polskim, ukraińskim, staroruskim, łacinie w staro cerkiewno słowiańskim. Swoiste jest także operowanie pojęciem „pogranicza’*, należy one bowiem równocześnie do kategorii kulturowej, wyznaniowej i politycznej.

Najważniejszymi twórcami barokowymi byli: Kasjan Sakowicz, Melczjusz. Sinotrycki. Kyryło Stowraw-ecki, Klimentij Zimowiw, Iwan Welyczkowski, Hrihorij Skow^roroda. Głównymi gatunkami występującymi w' ukraińskim baroku były: poezja, kazania, latopisy. literatura dramatyczna.

Motvwv poezji barokowej:

Wszystkie tematy jakie występowały w okresie ukraińskiego baroku łączyły dwie rzeczy. Po pierwsze łączyły w sobie tradycje antyczną i chrześcijańską (charakterystyczna cecha poezji tego okresu), a ponadto miały charakter moralizatorski (dydaktyzm poezji spowodowany był zawężaniem kręgu aktywnie działających poetów do grona przedstawicieli duchowieństwa). W utworach barokowych w7stępow^rała następują tematyka:

- religijna;