symbol077

154

wych, głównie zaś par naszyjników. Tym niemniej wiodącą tu rolę odgrywają nadal zestawy broni (Stenberger 1977, 210) .

Na Niżu Polskim dominują natomiast wówczas wodne depozyty ozdób. Całkowicie nieomal zanika substrat broni i narzędzi. Zgoła odmiennie traktowano przedmioty te w rytuale pogrzebowym.

W I OEB były one jeszcze rzadkim wyposażeniem zmarłych. Z nastaniem nowego okresu, wkładano już broń i narzędzia do grobów często, szczególnie pomiędzy górną i środkową Wartą i odpowiadającym jej odcinkiem Odry (Malinowski 1962, 58-62).

Zarysowany stan badań wymaga weryfikacji na rodzimym gruncie. Przedmiotem porównań nie będą jednak "kultury" archeologiczne, lecz opracowane ustroje symboliki akwatycznej. Jeśli wcześniej staraliśmy się ukazać ich ekologiczne źródła, to obecnie poszukiwać będziemy śladów lokalnych tradycji, modelujących postrzeganie sacrum wody. W tym celu wykonane zostały mapy, według kryterium funkcji wszystkich, rozpoznanych dotąd znalezisk (mapy: 10, 11, 12).

Z powyższych zestawień wynika ciągłość regionalnych podobieństw w odmiennych nawet ustrojach symbolicznych. Wyznacznikami ofiarnego aspektu sacrum wody w typie dionizyjskim są depozyty ceramiczne. Ich udział jest jednak najniższy na Pomorzu Zachodnim, gdzie w niewielkim stopniu dominuje broń i narzędzia. Przeciwne tendencje określają tereny południowo-wschodniej Wielkopolski. Tu naczynia są głównym składnikiem wotów bagiennych. Przeważają ponad czterokrotnie nad wyrobami kamiennymi i krzemiennymi (mapa 10).

Typ apolliński ma analogiczną strukturę przestrzenną. Ponownie na Pomorzu Zachodnim obserwujemy najsilniejszą przewagę broni i narzędzi wobec ozdób. Jest ona zaś zminimalizowana w południowo-wschodniej Wielkopolsce (mapa 11).

Ustrój dialektyczny posiada zunifikowane spektrum depozytów wodnych. Tworzą je różnorodne kombinacje ozdób metalowych. Egzemplarze broni i narzędzi występują nadal na Pomorzu i w zachodniej Wielkopolsce (mapa 12).

Każdy z wymienionych typów percepcji Żywiołu wody zachowuje podstawowe atrybuty, wyrażające się ogólną dominacją określonych klas depozytów. Obok wartości zmiennych występują jednak stałe zjawiska, umiejscowione w przeciwległych krańcach Niżu Polskiego. Nasilają się one na Pomorzu Zachodnim ("tradycja bro-ni-narzędzi") oraz w południowo-wschodniej Wielkopolsce ("tradycja ceramiki-ozdób").

*1 ” Broń, narzędzia ^{0 2} - Ceramika

* 3 - Broń, narzędzia, ceramika ^MaPa 10. Depozyty wodne typu dionizyjskiego