Top 40 BMP

LXXVttI TWÓRCZOŚĆ POETY PO R. 1614

życiowej Szymona Simonidesa. W roku 1615 nosił się poeta z zamiarem przetłumaczenia Moraliów Plutarcha i korespondował w tej sprawie z Andrzejem Piotrkowczykiem, synem drukarza ^{1 2}. Pomysł nie doczekał się jednak realizacji.

Rok 1617 przynosi okolicznościowy wierszyk zamieszczony przy dziele Erazma Syxtusa, lekarza lwowskiego, O cieplicach we Śkle ksiąg troje, wydanym w Zamościu. Simonides, który sam uchodził za znawcę zagadnień medycznych, a nawet leczył rodzinę hetmana Zamoyskiego^a, uczcił w ten sposób pracę znajomego i w pewnym sensie kolegi.

W czerwcu 1617 roku powstała, wydana w tym samym roku w Zamościu, polska Elegia na pogrzeb Wielmożnej Panny... Zofijej Sieniawskiej, podczaszanki koronnej. Utwór skomponowany w kształcie klasycznego epicedium, zakończonego epitafium, poświęcony był dziesięcioletniej córeczce dobrego znajomego poety, Adama Hieronima Sie-niawskiego. Nawiązuje tu Szymonowie do stylu i frazeologii Trenów Kochanowskiego i do Psalmów Dawidowych.

Największym utworem Simonidesa powstałym w tych latach była łacińska tragedia pt. Pentesilea. Tematem jej jest walka i śmierć królowej Amazonek, która przybyła bronić Troi przed Grekami ³. Elementy liryczne oraz epickie, mocniej wyeksponowane niż w tragedii Castus Joseph,

mają tu przewagę nad dramatycznymi. Tytułowa postać i tu nie zajmuje pierwszoplanowego miejsca, a w przeciwieństwie do Józefa nie cieszy się nawet sympatią autora. Pentesilea ginie z ręki Achillesa, który nad zabitą wygłasza morał, iż jako kobiecie lepiej jej było być matką i gospodynią domu niż walczyć z mężami. Ten sam morał włożył zresztą autor w usta bohaterki dramatu, która przemawia w zamykającym utwór epitafium.

Najbardziej udane partie utworu stanowią liryczne skargi trzech żołnierzy umierających od ran poniesionych w walce⁴. Wyrażone w nich zostało potępienie okropności wojen, potępienie Heleny, która przyniosła Troi wojnę i klęskę. Jeszcze raz autor zaznaczył tu swe negatywne stanowisko wobec wojen, zwłaszcza zaś wojen spowodowanych niesłuszną przyczyną. Z lirycznych fragmentów utworu warto też zwrócić uwagę na wdzięczną kołysankę, którą małemu Astianaksowi, synowi Hektora i Androma-chy, śpiewa niańka ⁵.

Pentesileą zadedykował Szymonowie Tomaszowi Zamoyskiemu, który pod koniec roku 1617 powrócił do kraju po trzyletnim pobycie za granicą. Najprawdopodobniej właśnie łacińską tragedię, wydrukowaną w Zamościu -w roku 1618, przesyła poeta Tomaszowi wraz z listem datowanym w Czernięcinie 15 marca 1618⁶. Dwa lata potem z okazji małżeństwa swego byłego wychowanka pisze Simonides pindaryczną strofą łacińską Ode in repotiis illustrissimorum coniugum Thomae de Zamoscio, palatini

1

   A. Bielowski, op. cit., s. 51—53; K. Heck, Korespondencja A. Piotrkówczyka z Szymonowiczem. «Pamiętnik Literacki», R. I (1902), s. 85 nn.

2

   S. Łempicki, Lekarska sława pana Simonidesa [w:] Renesans i humanizm w Polsce, jw., s. 427—430.

3

^s Fabuła Pentesilei oparta została na greckim poemacie Kwintusa ze Smyrny (IV w. p.n.e.). W r. 1614 włoski dramat o Pentesilei, tragedię pt. La Pentesilea napisał ii wydrukował we Florencji Fr. Bracciolini (zr. 1595 pochodzi włoski utwór nieznanego autora: L’amor di Pentesilea. Rappresen-

tato...), por. W. Hahn, Literatura dramatyczna w Polsce XVI w., s. 117—121; tenże, „Pentesilea” dramat Szymona Szymonowicza. Lwów 1895 (odbitka z «Muzeum» 1895); J. Krz yżanowski, W wieku Reja i Stańczyka, s. 129.

4

S. Simonidae Bendoński, Opera omnia.... War-■zawa 1772, s. 215—219.

5

⁸ /b., s. 196—197.

6

⁸ A. Bielowski, op. cit., s. 53.