str027 (3)

ZrintONOWmiii tnolmlkw pomlnru po stronią «u II.....i ul- ■ * mu .•tirmdiilc/y wpływ nn Jego doklnd

nońt':. Jmlnukżn położenie geograficzno mn/e inkJo wplywnr nn wyniki, Wykmri 2 11 pro/on luja wyniki miesięcznej Hesji pomiaru c/imn dlii lvi'"w»|...... nnlnomzej lokalizacji punktu nn

powierzchni Złami,

Rys. 2.17. Błąd pomiaru czasu systemu GPS dla typowej i najgorszej lokalizacji w miesiącu czerwcu 2000 roku.

2.5. GPS jako system nawigacji komercyjnej

Lumorcyjne wykorzystanie systemu rozpoczęło się od 1984 roku. W dużej mierze dzięki ln| Inchnologli nawigacja, w wysoko cywilizowanych społeczeństwach, nabiera funkcji ogólno-npnliic/no-użytkowych. Odbiornik GPS, podobnie jak pralka czy lodówka, w niedługim czasie innie się urządzeniem ułatwiającym wykonywanie rutynowych czynności. Obecnie postęp w Itij dziedzinie kreuje nawigacja lądowa - motoryzacja, lecz niewątpliwie jest to początek nleipnnsji GPS na inne dziedziny życia. Przyjrzymy się danym statystycznym dotyczącym npr/odaży odbiorników GPS (rys. 2.18). Do 1995 roku na świecie sprzedano ich za sumę .' i miliarda USD. Liczba ta została powiększona pięciokrotnie w ciągu kolejnych 5 lat. Żaden z dotychczasowych systemów nie zdominował tak współczesnej mu nawigacji.

'□USA □ poza USA I ■ Razem

1995    2000    2005

rok

Rys. 2.18. Sprzedaż odbiorników GPS

Rozpatrując cyniom i .1". w .mpnkcln kom«roy|nyiu, ..i.uilnym JrtHt pimlnwlnnlo kluczowi m|o pytimlii Co (lncy(ltl|o o takim szybkim roZWo|u lo| Indinologll? Przyczyny tego sianu można upatrywać w kilku czynnikach, a »ą nimi:

1    Rewolucja w dzlodzlnlo użytkowogo wykoi/yatanla elektroniki któroj przejawy obserwujemy od prostych I tanich grających korlok świątecznych, po równie tanio ui/ą dzenla korelacyjne pomiaru czasu przejścia lali elektromagnetycznej wykorzystywani w odbiornikach GPS.

2    Globalna strefa działania systemu - oznaczająca, że wykorzystanie systemu GPS jon możliwe na całej kuli ziemskiej, jak również w przyległej przestrzeni kosmicznej czynląi go atrakcyjnym dla wszystkich rodzajów nawigacji. System ten jest równocześnie od zwierciedleniem globalizacji i standaryzacji już nie na poziomie lokalnym, lecz nlewątpll wie światowym. Objawia się ona jednolitością charakterystyk pozycyjnych, odpowlnd, światowej unifikacji geodezyjnego układu współrzędnych WGS, prezentacji lnformn<;| kartograficznej czy jednolitego, w skali globalnej, sposobu pomiaru czasu (UTC),

3.    Niezależność pracy od warunków meteorologicznych - wynika z wyjątkowej otlpor ności na zakłócenia zarówno naturalne jak i celowe. Dla przeciętnego użytkowniku ukuł kuje ona ciągłością i niezawodnością serwisu pozycyjnego - fundamentalnego czynniki współczesnej nawigacji. GPS jako system przeznaczony dla wojska posiada nlenpoty kanądo dziś odporność elektromagnetyczną, która jest nieporównywalnie wyżs/a w .lu sunku do innych serwisów radionawigacyjnych (DECCA, LORAN. OMEGA)

4.    Bezpłatny serwis i niskie koszty aparatury-za wykorzystanie systemu nie pohlum ,i żadnych opłat. Współcześnie za dobry, ręczny odbiornik, trzeba zapłacić ok, 200 Ul .l Dla porównania odbiornik posiadający te same możliwości jeszcze na początku lat 00 ty-kosztował ok. 10.000 USD.

5.    Prostota wykorzystania - która jest nieco myląca. Objawia się ona nlewymagająi żadnych kwalifikacji możliwością otrzymania współrzędnych pozycyjnych z odbiornik (wystarczy go po prostu włączyć - „dużym czerwonym przyciskiem"). Nie podlega wglpl wości, iż GPS jest pierwszym tak „pozornie prostym” komercyjnym systemem nawlgm v nym. Najdobitniej świadczy o tym fakt, iż pojawiły się już pierwsze odbiorniki syslomi które nie wyświetlają na ekranie bieżących współrzędnych pozycji ! Z drugiej jedni! strony, wykonywanie zawodu nawigatora odpowiadającego za życie pasażerów i ladum wymaga gruntownego przygotowania zarówno w sferze teoretycznej, jak i praktyczni Stąd o „tak” pojmowanej prostocie wykorzystania żaden z pasażerów statku czy sami >li >i wolałby nie wiedzieć....

6.    Wysoka dokładność i częstotliwość określania pozycji - zależna jedynie od lod/e serwisu, do którego użytkownik ma dostęp oraz od techniki pomiaru. GPS umożliw określanie pozycji zarówno z dokładnością na poziomie 5 mm (aplikacje geodezyjno) |i i nie więcej niż 20 metrów (zastosowania nawigacyjne). Miary liczbowe dokładności m wisu należy zestawiać z wymaganiami stawianymi różnym rodzajom nawigacji. Po luki zestawieniu okaże się, bowiem że spełni on niemal wszystkie wymagania i możo tr z powodzeniem stosowany w dowolnej jej formie (lądowej, morskiej, lotniczej) i fuzlu

2.6. Przeznaczenie i potencjalne aplikacje

Niezmiernie trudno dziś wskazać zamknięty zbiór użytkowników systemu GPS. Wynl to z dwóch zasadniczych względów: techniki pomiarów GPS ulegają ciągłym zmianom pi nieograniczonej inwencji użytkowników oraz informatyzacji życia skutkującej tworzeniem rć nych połączeń funkcjonalnych pomiędzy, często z pozoru, różnymi systemami. Oba powyżs