Zoologia

Płazy (Amphibia) to gromada kręgowców ziemnowodnych, czworonożnych (wyjątek: wtórnie beznogie płazy beznogie), o ciele okrytym cienką skórą bez łusek (wyjątek płazy beznogie). Wilgotna skóra umożliwia płazom wymianę gazową Wszystkie płazy sązmiennocieplne. W skórze znajdują się liczne gruczoły śluzowe, czasem jadowe (np. parotvdv u ropuchy), a także komórki pigmentowe. Najbardziej niebezpieczny jest jad niewielkich, barwnych drzewołazów z Ameryki Południowej. Płazy są drapieżne. Występują na wszystkich kontynentach poza Antarktyda. Wielkość: od 9 mm do 1,6 m.

Cechy charakterystyczne

•    Wilgotna skóra - umożliwia płazom wymianę gazową

•    Zmiennocieplność

•    Gruczoły śluzowe

•    Gruczoły jadowe

•    Drapieżniki

•    Czworonożne

•    parzyste kończyny

•    częściowo chrzęstny szkielet

•    serce posiada 1-2 przedsionki i jedną komorę.

Skóra

Skóra płazów składa się z naskórka i skóry właściwej. Naskórek jest wielowarstwowy i okresowo jest zrzucany w postaci wylinki. Niekiedy może ulegać silnemu zrogowaceniu. W skórze znajduje się dużo naczyń krwionośnych. U płazów ogoniastych skóra jest przyrośnięta do mięśni na całej powierzchni. U płazów bezogonowych skóra przyrośnięta jest tylko w niektórych miejscach. W wolnych przestrzeniach tworzą się worki limfatyczne.

Gruczoły

W skórze znajdują się gruczoły śluzowe i jadowe. U form dorosłych są wielokomórkowe i leżą w skórze właściwej. U larw występują gruczoły jednokomórkowe zwane komórkami Leydiga.

•    gruczoły śluzowe - należą do gruczołów merokrvnowvch. Wydzielina ma odczyn zasadowy, jest drobnoziarnista lub jednorodną oprócz śluzu może zawierać także substancje trujące.

*    gruczoły jadowe - są to gruczoły ziarniste typu holokrynowego. Wydzielina ma odczyn kwaśny i mleczną barwę, u niektórych płazów (np. u żaby wodnej, kumaka) posiada charakterystyczny zapach. U niektórych gatunków (np. u salamandry) gruczoły te tworzą na głowie skupiska w postaci parotydów.

U płazów bezogonowych największe skupienia gruczołów znajdują się przy fałdach grzbietowych. U płazów ogoniastych występują skupienia gruczołów ciągnące się wzdłuż ciała po jego stronie grzbietowej i bocznej.

Zabarwienie

Ubarwienie płazów spełnia rolę ochronną lub ostrzegawczą Barwa skóry zależna jest od komórek barwnikowych, które znajdują się w skórze właściwej. Są to:

•    melanofory - zawierają melanine o kolorze czarnym

•    lipofory - zawierają barwniki zbliżone do karotenoidów o kolorze czerwonym lub żółtym

•    allofory - zawierają barwnik czerwony

•    guanofory - zawierają guanine

Kombinacje komórek barwnikowych oraz ich rozmieszczenie daje szereg różnorodnych plam i kolorów na skórze płaza.

Szkielet

Szkielet płaza składa się z czaszki, kręgosłupa i dwóch obręczy: barkowej i miednicowej, oraz kończyn zbudowanych w sposób typowy dla kręgowcą choć - w porównaniu z gadami lub ssakami - umieszczonych bardziej po bokach ciała.