img413 (3)

D. Chlebna-Sokół, D. Kardas-Sobantka

Bóle kończyn niekiedy towarzyszą bólom stawów (zwłaszcza pourazowym). Najczęstszymi przyczynami bólów kończyn są: ostre stany zapalne tkanek miękkich i okolicznych węzłów chłonnych, zapalenie kości, martwice aseptyczne, zniekształcenia podudzi i wady stóp, osteoporoza (samoistna i wtórna), guzy kości, złamania i stany po urazach. Poza tym bóle kończyn występują przy zaburzeniach ukrwienia po forsownym wysiłku fizycznym (sportowym), co przejawia się początkowo intensywnym kurczem mięśni łydki i zgięciem palców stopy.

Zwrócenia uwagi wymagają tzw. bóle „wzrostowe”, które dotyczą kończyn dolnych. Przyczyna tych bólów jest niejasna; pojawiają się z reguły w okresie wzrastania (stąd ich nazwa). Wymagają dokładnej diagnostyki i wykluczenia przyczyny organicznej. W diagnostyce różnicowej należałoby uwzględnić przede wszystkim osteoporozę samoistną lub przemijające stany zapalne czy niedokrwienne. Z reguły ustępują bez leczenia.

Objawy chorobowe ze strony układu moczowego

Ważne znaczenie posiadają informacje dotyczące częstości i ilości moczu oraz dolegliwości bólowych towarzyszących oddawaniu moczu. Bóle w okolicy lędźwiowej (ostre) są znamienne dla kamicy nerkowej, a bóle w okolicy łonowej dla chorób pęcherza moczowego. Bolesność przy oddawaniu moczu związana jest z napięciem ściany przepełnionego pęcherza, a więc może wystąpić przy zwężeniu cewki moczowej lub szyi pęcherza, a także w kamicy i stulejce. Poza tym powodują ją stany zapalne pęcherza i cewki moczowej. Częste i bolesne parcie na mocz (dysuria) jest obserwowane w przebiegu chorób pęcherza i cewki moczowej (zwłaszcza w ostrym zapaleniu) oraz w kamicy (tu często moczenie przerywane).

Objętość moczu wydalanego w ciągu doby stopniowo wzrasta od 30-60 ml w pierwszych dwóch dniach życia do 250-350 ml pomiędzy 10. a 30. dniem życia; u niemowląt wynosi 400-600 ml, u dzieci pomiędzy 2. a 8. rokiem życia 500-1000 ml, natomiast pomiędzy 9. a 14. rokiem życia 800-1400 ml.

Skąpomocz (oliguria) występuje w odwodnieniu, biegunce, wymiotach, we wstrząsie, kamicy nerkowej, nerczycy, ostrym zapaleniu nerek, w obrzękach z różnych przyczyn.

Wyróżnia się bezmocz (anuria) prawdziwy, gdy ustaje czynność nerek, i rzekomy - zahamowanie odpływu moczu z nerek do pęcherza.

Wielomocz (polyuria), z reguły z towarzyszącym częstym oddawaniem moczu (poUakuńa) jest charakterystyczny dla: cukrzycy, moczówki prostej, moczówki nerkowej, nadczynności przytarczyc, przewlekłej niewydolności nerek, marskości nerek.

Częstomocz, któremu nie towarzyszy zwiększenie objętości oddawanego moczu, jest objawem zmniejszonej pojemności pęcherza. Większość ludzi dorosłych oddaje mocz 4-6 razy na dobę, zwykle w ciągu dnia. Niemowlęta wykazują indywidualne różnice dotyczące liczby mikcji. Zwykle sześciokrotne oddawanie moczu w ciągu 24 godzin świadczy o odpowiednim spożyciu płynów.

Uważa się powszechnie iż zdrowe dzieci w 3. roku życia osiągają kontrolę nad oddawaniem moczu i nie moczą się zarówno w dzień, jak i w nocy. Niewielkie przekroczenie tej granicy jest spotykane u zupełnie zdrowych dzieci.

Na podkreślenie zasługuje moczenie nocne, definiowane jako nieświadome oddawanie moczu w czasie snu u dzieci, które ukończyły cztery lata. Może być ono pierwotne lub wtórne (gdy co najmniej 6 miesięcy dziecko nie moczyło się w nocy). Przyczyny moczenia nocnego są częściej neuro- i psychogenne aniżeli związane z wadą anatomiczną dróg moczowych. Dziecko z moczeniem nocnym wymaga zawsze dokładnej diagnostyki układu moczowego.

21