img844

Widoczne fale dźwiękowe

W powietrzu słychać dźwięk

Jak to się dzieje, że słyszymy kościelny dzwon, nie widząc go? Również syreny alarmowe albo policyjny samochód, czy karetkę słyszymy z daleka, mimo że ich nie widzimy, To dźwięk niesiony przez powietrze w ten sposób dociera do naszych uszu.

Słyszeć, nie widząc

Dzieci zasłaniają sobie oczy, siedzą cicho w sali i nadsłuchują. Jakie słyszą odgłosy lub dźwięki? A co można usłyszeć w ogrodzie lub na podwórzu?

Jak dźwięk dociera do ucha?

Można wyjaśnić ten skomplikowany proces za pomocą przykładu.

Napełnijcie miskę wodą i wrzućcie do niej z pluskiem kamień. Na powierzchni wody utworzą się kręgi, które się stają coraz większe i rozszerzają się na zewnątrz. Tak jak kamień spowodował fale wodne, tak dźwięk wywołuje fale powietrzne, które nazywa się falami dźwiękowymi. I tak jak falc rozszerzają się na powierzchni wody, tak fale dźwiękowe rozszerzają się w powietrzu i docierają do naszego ucha.

Ten ruch powietrza, fale dźwiękowe, możecie pokazać dzieciom na przykładzie gumowej taśmy. Napinacie taśmę wokół pudełka - bez przykrywki - i szarpiecie za nią. Zaczyna ona drgać, a dzieci słyszą dźwięk. Drganie to jest dobrze widoczne. Gdy drganie taśmy zatrzymacie ręką, wówczas dzieci nie usłyszą już dźwięku.

Informacja dla ciekawskich W naszym uchu mamy malutki bębenek. Do tego miejsca dociera drganie powietrza. Bębenek w uchu również drga i kieruje drganie poprzez ucho środkowe do mózgu. Tak możemy postrzegać dźwięk.

Sprawa z echem

Czy znacie miejsce, w którym dźwięk wraca jako echo? Nie musi lo być wycieczka w góry - i w mieńcie są echa: przed prostą ścianą domu, w tunelu dla pieszych lub pod mostem. Ściana echa musi być oddalona przynajmniej 17 metrów od źródła dźwięku, względnie tunel powinien być takiej długości. Wtedy się uda. Dzieci będą zachwycone i nie przestaną krzyczeć, śpiewać i wydawać różne odgłosy.

Informacja dla ciekawskich W ciągu 1 sekundy dźwięk przebywa dokładnie 340 metrów. Ludzkie ucho może zarejestrować wołanie i echo jako dwa różne dźwięki dopiero w odstępie 1/10 sekundy. Na ten odstęp czasu echo potrzebuje więc 34 metrów, podzielone na drogę tam i z powrotem, a więc każdorazowo po 17 metrów.

Doświadczanie świata powietrza

Badacze dźwięku

Maciek nakłada na głowę plastikowe wiadro i śpiewa pod nim piosenkę - jego głos brzmi całkiem obco. Ania bierze blaszane wiadro i krzyczy do środka - jej głos odbija się blaszanym echem. Jaś biegnie na klatkę schodową i wyje w kierunku sutereny - w dole rozbrzmiewa głuche i przytłumione echo...

Dzieci sondują fale dźwiękowe, których wprawdzie nie widzą, ale o których istnieniu i falowym rozprzestrzenianiu już wiedzą.

Tuba

Podczas sportowego święta można je (megafony) często usłyszeć. Tutaj dźwięk jest kierowany w jedną stronę i przez to wzmacniany.

Już duży kuchenny lejek posiada ten dźwiękowy efekt. Wypróbujcie!

Tubę także można szybko wykonać. Potrzebny jest do tego mocny papier. Za pomocą sznurka i ołówka rysujemy półkole, wycinamy je, zwijamy w trąbkę i odcinamy ust-nik. Megafon gotowy.