IMG8 039 (2)

3

38

2. Budowa stopów

r

niż 20 -r 25% Cr i wygrzewanych dłuższy czas w zakresie 600 - 800 odkształceniu plastycznym już w temperaturze 500°C. Faza a i krucha wpływa ujemnie na właściwości mechaniczne stopu oraz odporność na korozję.

Fazy teta - Al₂Cu. Faza teta nie należy do żadnej z grup klasyfikacyjnych f. międzymetalicznych, ma jednak duże znaczenie praktyczne - jej wydzielą umożliwia obróbkę cieplną stopów aluminium. Faza ma charakter wyrażą metaliczny i strukturę złożoną układu tetragonalnego. Przypisuje się jej vvą stechiometryczny AI,Cu odpowiadający składowi stopu 33,3% at. Cu, tj. 54,1% ^ Cu. W rzeczywistości faza istnieje w temperaturze np. 400°C w zakresie stęk 53,9 -r 53,25% Cu. Można ją traktować jako wtórny stały różnowęzłowy roztwór Ąj w AIjCu.

°C, a po_Si|_n bardzo twa,/ zmniejsza

UKŁADY RÓWNOWAGI FAZ STOPOWYCH

Układy stopów przedstawia się w postaci wykresów, niekiedy modeli przestrzennych, obrazujących skład fazowy układu w zależności od stężenia i temperatury.

I Wykresy równowagi układów faz stopowych mają w metaloznawstwie fundamentalne znaczenie, zarówno w zagadnieniach naukowych jak i technicznych. Interpretacja | wykresów pozwala bowiem wnioskować o warunkach i przebiegu krzepnięcia | stopów, o ich przemianach fazowych w stanie stałym oraz o budowie fazowej J “konkretnego stopu w wybranej_ tępiperatnrep

Posługując się wy kresami trzeba pamiętać, że odnoszą się one do warunków I równowagi termodynamicznej. W związku z tym w konkretnym stopie przemiany I fazowe łub struktury obserwowane w wyniku procesu technologicznego mogą różnić | się albo w ogóle nie występować na wykresie równowagi układu. Takie metasiabilne I fazy (struktury), o niekiedy praktycznie nieograniczonej trwałości w temperaturze I ótóczemaTprzejawiają tendencję powrotu do stanu stabilnego. Przeważnie nawet J niewielki wzrost temperatury inicjuje przemiany prowadzące bezpośrednio lub pośrednio do utworzenia równowagowych faz stabilnych.

Jak już wspomniano, kryterium równowagi termodynamicznej rzeczywistego J układu faz stopowych jest równość energiuwobodnych Gibbsa poszczególnych faz układu oraz minimum jego energii Twobodnej. Stan układu odpowiadający warunkom równowagi osiąga się przy tak powolnych zmianych temperatury, iż w dowolnej chwili wszystkie możliwe nieskończenie małe przemiany układu są odwracalne, i Powolne zmiany temperatury podczas przemian umożliwiają z wystarczającą dla praktyki, dokładnością wyrównywanie gradientów stężeń, eliminację segregagi ltp. w drodze procesów dyfuzyjnych. Tak więc dyfuzja jest zasadniczym czynnikiem warunKującym otrzymywanie struktur równowagi.

3.1. REGUŁA FAZ

Analizowanie i interpretację wykresów równowagi układów ułatwia reguła faz \ Gibbsa.

Reguła faz ujmuje zależność pomiędzy liczbą składników, liczbą faz i liczbą