IMG 01

. ff .    M|t air" r

hib funkcjonalnego zakłócenia systemu nerwowego ma szansę na złagodzenie lub wyeliminowij^ payjawmnych zaburzeń. W każdym razie „nie wolno —* jak"    Konopnicki (1971, s.

126) — w żadnym wypadku drwitowaĆ problemu stwierdzeniem przyczyn wrodzonych. Dla nas problem dopiero się zaczyna. Stwierdzenie takie prowadzi jedynie do przekonania, ze niedostosowanie takiego dziecka jest inne niż innych niedostosowanych, i że metody leczenia go, czy wychowywania, muszą byt odpowiednio inńe^M.

Obniżony poziom sprawności umysłowej. Niektórzy uczeni jedną z hśopsychicznych przyczyn zaburzeń w zachowaniu uczniów upatrują w ich niskim ilorazie inteligencji (Stennet R. G., 1966; Thalmann H. C., 1971, s. 240; Wbite M. A. i Charry J., 1966). Tezę tę usiłowano również poprzeć szeroko zakrojonymi badaniami empirycznymi (Miller L. C., 1972). Część uczonych głosi ponadto pogląd, iż poziom ogólnej inteligencji uczniów uwarunkowany jest genetycznie i dlatego są oni niejako skazani na gorsze postępy w nauce szkolnej. Nie wszyscy jednak poglądy takie podzielają. Przede wszystkim trudno zgodzić się z istniejącym rzekomo bezpośrednim powiązaniem zaniżonej sprawności umysłowej, mierzonej ilorazem inteligencji, z przejawami nieprzystosowania społecznego uczniów. Nie ma po prostu żadnych przekonywających dowodów naukowych na występowanie takiego powiązania. W wyniku badań stwierdzono jedynie — i to ponad wszelką wątpliwość — że związek przyczynowy zachodzi między zaniżonym poziomem sprawności umysłowej uczniów, a teh słabymi wynikami w nauce. U nas zagadnienie to wielostronnie omówiła i przebadała M Grzywak-Kaczyńska (1925).

Toteż można zaryzykować twierdzenie, iż niski portom inta* Ugtncji jest źródłem trudności wychowawczych w sposób co najwyżej pośredni, mianowicie poprzez wywoływane trudności w nawet uczniów i niezadowalające ortągnlęcta szkolne. Tb właśnie aaoMgótrte alt wyniki uzyskiwane w szkole* których wymownym wyrazem dla utarta ą iwlasacia oceny rtedorta toczne, ąpiijjają ak przytonu wanm epohctnemu. Często uczeń, taki tm-dtatata różne mechanizmy . obronne, aby w ton eportb pos-tyt rtą elążani oeptęt paycbkanyeb wrtmtck ihamawyth ab> prortwA artmtnych bot rmcrywmtego teb utetrtz Zaczyna