K �jna DIALEKTY POLSKIEz820

219

istotnych, jak też zdolność pełnienia w zdaniu funkcji określanego członu nadrzędnego (dolmt synowa). Czasem takie urzeczownikowienie przymiotnika pociąga za sobą zastąpienie jego form fleksyjnych końcówką rzeczownikową (leśniczowie, chorążowie, por. Jod 1.5). Znacznie wyrazistsze i innego nieco charakteru wypadki zatarcia granicy między typem odmiany rzeczownika i przymiotnika spotyka się w gwarach.

W gwarach półnoenokaszubskieh występują obocznie i przynajmniej w loe. sg. końcówki odmiany przymiotnikowej w niektórych przypadkach (stale w loc. sg.) odmiany rzeczowników nijakich z tematem na *-bje: gen. sg. itPegceuo, Irazańćte&o, zb^oieg-o, veselew-o, p-^loduoren'-o, dat. Ng. zbnoźemu. p^]Vodyofemu, $6 cscernu, k&zańćmu. loc. sg. na k&zańćni, noni.pl. kazańe (Lor 906—910). Punktem wyjścia tej zmiany była zapewne zgodność końcówek instr. sg. -im w odmianie rzeczowników nijakich na *-bje: tciesielim *-bjcnu>) oraz przymiotników długim (^ *-y--jimb), chociaż tego typu przeniesienie, końcówek zaimkowo-przymiotnikowych do form rzeczownika mogło się odbyć niezależnie od zgodności końcówki instr. sg., czego dowodem są ogólnopolskie formy sędziego, hrabiemu, gwarowe rządccyo, organutego itd., por. Nit I 252. Tnnym przykładem wpływu odmiany przymiotnika na rzeczownik może być przekształcenie bardzo ekspansywnej zwłaszcza w środkowej Polsce (Nit IV 67) końcówki gen. pl. rzeczowników -ów (synuf, babuf, poi uf), która pod wpływem zaimkowo-przymiotnikowej końcówki -y% przybiera postać -u/: (ty/ dobry % synuf ^ ty / dobry/ sińcu/) i podobnie ty/ fm%, rodny, kUometru/, oieny, paperosu/, haiku/, do fasku/, tyle giybu/, samy/ bel ku/, do ty/ kśoku/, /Hopski/ porikuy itd. Formy rzeczowników z końcówką gen. pl. -och (dziś fonetycznie -uy.<=-óch) pojawiały się od XV wieku głównie w tekstach północnomałopolskich i sieradzkich (Kam 97, KamK 56), Za mało mamy danych, aby można było wyznaczyć dzisiejsze zasięgi form gen. pl. z końcówką -u/ < -och. Notowano je w punktach nad Pilicą i Wisłą, na północ od Siedlec (Cyt- 118) i w Sieradzkiem (Kam 96), koło Rawicza (Now 170) — najczęściej obok -ów i przeważnie u niektórych tylko osób. Wzajemne oddziaływanie na siebie odmiany zaimkowej i rzeczownikowej nie było zresztą jednostronne. Pod wpływem bowiem bardzo żywotnej i ekspansywnej końcówki gen. pl. -uf końcówka zaimkowa -yy, -'i’/.' zwłaszcza przy słabej artykulacji -■/, mogła wymienić się na -(//. -' if (do ty* dobry* bab uf^ do tyf dobryf babuf), por. Dej 277. Z kolei tak powstałe formy gen. pl. nie tylko zostały przeniesione do identycznego z nim zawsze loc. pl., ale i spowodowały częściowe upodobnienie końcówki rzeczownika: loc. pl. na tyf dobryf pola* ^ na tyf dobryf polaf, w lassaf, na stramaf, na ryykaf, na krosnaf (zob. Dej 277    282, DejN 53, Kam 96),

v ząbouf, na mcmewouf (NitŚl 113). Częściowe zmiany końcówek rzeczownikowych i zaimkowo-przymiotnikowyt\h, polegające na zastąpieniu koń-