K �jna DIALEKTY POLSKIEz818

217

podnoszenie, pole, serce-, zaniedbanie, shmci, por. Łoś III 68. Jak z tego ■wynika, tylko -w nielicznych gwarach zdołało się utrzymać odrębne kon-tynuanty na miejscu -e i -e.

§ 85. Wyrównanie w zakresie przymiotnikowej końcówki gen. sg. -ego (*dobr-a-jego) oraz zaimkowej -ego (y= *j-ego)

Podobnie jak w odniesieniu do końcówek -e i -e (zob. s. 216) natrafiało na trudności utrzymanie odrębnych kontynuantów długiego c i krótkiego w końcówkach gen. sg. m.. n. odmiany przymiotnikowej i zaimkowej.

2fa skutek szeroko realizowanej tendencji w języku polskim do zaniku interwoka licznego j i spłynięcia się dwu rozdzielanych przez nie samogłosek (por. s. 11-1) ustaliła się w odmianie złożonej przymiotników końcówka gen. sg. m., n. -ego (dobrego, lanego) z długim e, powstałym ze ściągnięcia *-a-jego. natomiast w odmianie zaimkowej (niezłożonej) ta końcówka miała krótkie e: j-ego (później 1-ego), do ń-ego. Po zaniku iloczasu rozróżnianie przymiotnikowej końcówki -ego i zaimkowej -ego nie wszędzie utrzymało się nawet w tych gwarach, które zachowały opozycję różnicujących znaczeniowo wyrazy czy ich formy fonemów [e] : [ej względnie ustaliły na ich miejscu odrębne kontynuanty (zob. s. 175). Ponieważ zarówno w typie 1-ego jak i dóbr-i-go końcówka spełniała jedynie funkcję oznaczaniu tych samych kategorii gramatycznych, jej dwupostaciowość była zbędna. Tym łatwiej przeto dokonywało się usuwanie w ramach tendencji do redukowania zbędnych zróżnicowań fleksyjnych jednej z postaci fonetycznych omawianej końcówki.

IV gwarach mamy trzy typy usuwania zbędnego i uciążliwego przez to przeciwstawienia końcówek -ego i -ego. Zastąpienie końcówki gen. sg. ni., n. niezłożonej odmiany zaimków -ego przez końcówkę -ego, przeniesioną z przymiotnikowej odmiany złożonej (*-a-jego), czyli ustalenie się typu tego, do ńego, jego na wzór dobrego, lanego dokonało się przede wszystkim w gwarach mazowieckich i pod wpływem Mazowsza pozostających gwar nad dolną Wisłą oraz nad Sanem, a poza tym na Śląsku koło Koźla i Głogówka (od Raciborza po Namysłów), w Wiełkopolsce koło Wolsztyna oraz w szeregu punktów Sieradzkiego, zob. 58A, por. M AGP 223, Kam 99, Dej 132. Odwrotny proces wyrównań, polegający na zastąpieniu końcówki gen. sg. m.. n. złożonej odmiany przymiotnikowej -ego    *-a-jego) przez końcówkę niezłożonej odmiany zaimkowej

-ego, czyli ustalenie się typu dobrego, gluftego na wzór tego, do ńego, iego, objęło prócz wschodniego pogranicza gwary małopolskie po okolice Radomia, Skierniewic, Łowicza, Rawy, Piotrkowa, Radomska, Olkusza, Myślenie z wyjątkiem gwar nad dolnym Sanem i przy ujściu Dunajca, zol).