M049

Powyższe pozwala określić wielkość współczynnika /', poprzez podstawienie zależności (4.23) oraz (4.25) do wzoru (4.18). Pomnożenie prawej strony równania przez 1000 umożliwia wprowadzenie wyporności statku wyrażonej w tonach:

1,08D 2 g

1000 y*

75w»,tf_w

= 0,7339

I)v'

(4.26)

Stosując odpowiednie wielkości sprawności napędowej r\ oraz sprawności przeniesienia T]_w, można określić wartość współczynnika T_x. Podstawiając go następnie do równań (4.20) oraz (4.21), można dowolnie określać prędkość i drogę statku swobodnie zatrzymywanego.

Przyjmując dla dużych pełnotliwych statków następujące wartości [187]: statek załadowany rj = 0,70, statek pod balastem r\ = 0,80 , statek z maszynownią na śródokręciu rj _w = 0,97, statek z maszynownią na rufie 77 _w = 0,98 ,

można wyprowadzić cztery wzory służące do określania wielkości współczynnika T_x: — dla statku z maszynownią na rufie:

załadowanego	D V^3 Tx= 1.0698 — ^1 W	(4.26a)
pod balastem	D V^3 r= 0,9361 ^X Nw	(4.26b)
— dla statku z maszynownią	na śródokręciu:
załadowanego	D V^3 r = 1,0808 —- N W	(4.26c)
pod balastem	D V^3 Tx = 0,9457 — * N	(4.26d)

W powyższych zależnościach:

D — wyporność statku [t], v — prędkość [m/s],

N_w — moc wytworzona (IHP, BHP, SHP) [KM],

T_x — współczynnik [m].

Wielkość współczynnika T_x określona wzorami (4.26a) do (4.26d) zmienia się w zależ ności od podstawianych prędkości i odpowiadających im wartości mocy wytworzonej. Stosując więc wartość T_x do zależności (4.20) i (4.21), konieczne jest wyznaczenie wielkości średniej z trzech różnych prędkości w odstępach 2,0 do 3,0 węzłów.

W celu eliminowania nielogarytmicznych zależności (4.20) i (4.21) opracowane zostały odpowiednie nomogramy [ 187]. Na podstawie równania (4.20) wyznaczono krzywe zamieszczone na rys. 4.15,4.16,4.17, umożliwiające określenie zmniejszonej prędkości w zależno ści od prędkości początkowej wyrażonej w węzłach okresu, jaki upłynął od przekazania po lecenia “stop” określonego w minutach, oraz wielkości T_x w milach morskich. Zmniejszona

I'. . 4,15. Zatrzymywanie swobodne - nomogram I do określenia zmniejszenia prędkości [187]

l'ii,ilkość wyrażona jest w procentach prędkości początkowej. Nomogram na rys. 4.15 wy-0MHI /ono dla prędkości początkowych w zakresie od 1,0 do 6,0 węzłów oraz dla odstępu i < .l iii I do 30 min. Odpowiednio nomogramy na rys. 4.16 i 4.17 wyznaczono dla prędkości •In I /,0 węzłów, przy czym odstępy czasu wynoszą 5 do 17 minut na rys. 4.16 oraz 15 do 45 itilinil na rys. 4.17.

Na podstawie równania (4.21) wyznaczono nomogramy na rys. 4.18,4.19 i 4.20, umoż-||Wlii|i|cc określenie drogi, jaką statek przechodzi od momentu przekazania polecenia “stop”. I >in||ę wyrażono w milach morskich, a wyznacza się ją w zależności od prędkości początko-««11 w węzłach, czasu w minutach oraz wielkości T_x w milach morskich. Nomogram na t, „ I IK wyznaczono dla prędkości początkowych od 1,0 do 6,0 węzłów oraz odstępu czasu i .In l() minut.

i Mpowiednio dwa następne nomogramy wyznaczono dla prędkości do 17,0 węzłów, przy Vin odstępy czasu wynoszą 5 do 17 minut na rys. 4.19 oraz 15 do 45 minut na rys. 4.20.

kolejność czynności oznaczono na każdym z sześciu nomogramów linią przerywaną.

189