P1090143 (2)

I. PIEŚNI PASYJNE

I 1 O, WSZEOO ŚWIATA WSZTEK LUD

Jot to najstarsza, dokładnie datowana, polaka pieśń pasyjna. Umieszczona w końcowej zapisce rękopiśmiennego dzieła Reme-dianus conversontm, stanowiącego wyciąg z Morallów św. Orze-gorza. W zapisce tej znajduje się wiadomość, źe kopiatą rękopisu był Szczepan z Kraj kowa, syn Tomasza, który ukończył przepisywanie tekstu w 1407 r.

Tekst z rękopisu Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, sygn. 812/1, k. 119, ogłosił w transliteracji Aleksander Bruckner, Ober die alteren Texte des Polnischen, Archiv fur Slavische Philologie, R. X: 1887, z. 3-4, s. 389, z inci-pitem: Wszego świata wszytek lud. Następny wydawca utworu, Władysław Nehring, odczytał początek pieśni jako Wwszego świata wsztek lud (Beitrdge zum Studium altpolnischer Sprachdenkmdler, Archiv fur Slavische Philologie, R. XV: 1893, s. 534). W poprzednim wydaniu Średniowiecznej pieśni religijnej polskiej Bruckner transkrybował Wszego świata wszytek lud i w takiej postaci utwór odnotowywany jest we wszystkich podręcznikach i bibliografiach.

Ostatnie wydanie utworu wprowadza inne, zgodne z pisownią rękopisu, odczytanie początku utworu; por. Polskie pieśni pa-syjne. Średniowiecze i wiek XVI, oprać. M. Korolko, H. Kowalewicz, J. Puzynina przy współudziale T. Dobrzyńskiej, Warszawa 1977, s. 87. Z tego wydania pochodzi niniejsza transkrypcja.

O, wszego świata wsztek lud,

Pa(t)rz ninie na Jezu Kryst(o)w trud.

L 1 O, WSZEGO ŚWIATA WSZTEK. LUD w. 1 wsztek - wszystek, w. 2 ninie - dziś, teraz; trud - mękę.

Jestli tok wielka żałość,

jąż widziała wszego lwim włość?

¹ lii jł z prawem miłować jirmeh

I wezcgdy jego nogi całować,    ■*

Ninie ji zmieli ukrzyżować.

1.2 JBZUS CHRYSTUS, BOG CZLOWIBŁ, MĄDROŚĆ OĆCA SWEGO

Nąjitaraza znana polaka pieśń pasyjna. Jest przekładem popularnych w późnośredniowiecznej Europie Godzinek o Uęoe Pańskiej, tzw. Horae canonlcae Salvatorti, zaery tulących mą od alów; J^atris tapienda, yeritas divina \ Jesus Christa* raptu* est hora m<ttutiw" Pieśń ułożona jeat według godzin kanotucz-nyoh brewiarza i należy do typu pasyjnej pieśni godonkowęj (pot Wstęp, a. XLVH).

Według Briicknera plerwtzym polskim tłumaczem pieśni był opal witowiki Jan, towarzyez wypraw Władyatawa Łokietka i domniemany autor drugiej części Bogurodzicy.

Zachowały się cztery redakcje średniowieczne utworu. Podstawą niniejszego wydania jest transliteracja Briłolmeni z zaginionego dziś rękopisu Biblioteki Publicznej w Petersburga, sygn. Lat XVD Q. 131 (dawniej Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego), zawierającego legendy o świętych. Tekst pieśni na k. 312 wpisany do legendy o Kalikścic i Julianie. Według pierwszego wydawcy zabytek pochodzi z ok. 1420.

Ostatnie wydanie: Polskie pieśni pasyjne, t. 89-91 (tamże, s. 87-100, imte redakcje średniowieczne utworu).

w. 3 jestlt ~ ety jest; ialołó - zdarzenie budzące żal w. 4 - tzn. którą by widział cały świat w. 5 - ci, którzy powinni go byli miłować, w. ó wssegdy - zawsze, w. 7 ninie Jt - dztt go.